Page 75 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 75
tarih çevresi
koymayı denemiştir. Bunu yaparken de halkın güçlü bir şekilde bağlı bulunduğu İslam dininin emirlerini öğüt
tarzında onlara hatırlatmayı amaç edinmiş, bu tarzda onları ikna etmeyi ve ayrıca da halkı bu konularda
bilgilendirmeyi düşünmüştür.
Azadi, gerek yönetici, ilim adamı ya da toplumun ileri gelenlerinin, gerekse sıradan insanın bizzat
vazifeleri veya gündelik hayat içerisinde karşılaşabilecekleri durumlara karşı tavrının ne olması noktasında
öğüt verirken mutlaka temellendirmelerini dini bir delile dayandırmaktadır. Bunu yaparken de genellikle şu
kalıpları kullanmaktadır:
A tdy pygamber bu söz, e ähli-kâl,
Dinlemese kim ony oldur juhhâl16.
veya
Ol Resululla hadysyn dinlegil,
Jany-dilden manysyn pähm e legil17.
bir başka yerde ise,
Ibni-Apbas’tan röwa atdır bu söz,
Hak Resulden hem heka atdır bu söz18 .
Di miş ol Bu Bekr Syddyk bu sözi,
Tut gulak, bir dem açylsyn jan gözi19.
diyerek konuyu bu temele dayandırarak işler. Bir çöl ve bozkır insanı olan Azadi için suyun önemi
tartışılmaz. Bölgenin iklimi gereği suyun kıtlığı, hem ona olan ihityacı artırmış hem de insanları su noktasında
iktisatlı davranmaya sevketmiştir. Mesela o, insanların hayr hasenat yapmalarını öğütlerken suya dikkat çeker
ve bu durumu dini bir olayla gerekçelendirir. Suyun önemini, faydalarını ve faziletini açıklarken şöyle
demektedir:
Ol sahabadan biri pygambere,
Arz kyldy bu sözy ol servere.
Di di:’Bu älemden ötmüşdir enem,
İsterem ona tasadduklar kylam’
Di di pygamber:’Tasadduk kyl suwy,
Howz düzetgil, a da gazdyrgyl gu y’20.
16 Azady, age, s.105
17 Azady, age, s.255
18 Azady, age, s.84
19 Azady, age, s.267
20 Azady, age, s.96
74
