Page 73 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Her kim öz haladyk işini kyla.

Sünneti hem oların bidgat bolar,
Bidgat işler arada sünnet bolar7.

Uzunca bir dönem öğretmenlik yapan Azadi’nın bu eğitimci kimliği onun eserlerinde de kendini gösterir.
Gerek “Vagz-ı Azad”da gerek diğer eserlerinde bir toplum önderi olarak Azadi, birlik-beraberlik, yardımlaşma,
adalet, saygı-sevgi yani iyi bir insan olma noktasında Türkmen halkına nasihat ederken görüşlerini dinî esaslara
dayandırarak açıklamış, halkına İslam dininin emirlerini yerine getirmelerini öğütlemiştir. Bunun yanında şair,
namaz kılmanın, oruç tutmanın, zekât vermenin öneminden ve faziletinden bahsederek bu ibadetleri layıkıyla
yerine getiren müminlerin iki âlemde de esenlik içinde olacağını ifade etmiştir8. Kısaca o, Kur’an ve sünnetten
ayrılmanın, her türlü kötülüğün ve reziletin nedeni olduğunu ısrarla belirtmiştir.

Devletmammet Azadi, eserlerine Allah’a hamd ve sena, dua ve Hz.Muhammed’e övgü ile başlamaktadır.
Aynı şekilde Allah’ın evreni niçin yarattığı, evrende olan biten her bir şeyin insan için yaratıldığı ve onun
emrine verildiği gibi konular şairin eserlerinin başlangıç cümleleridir. Mesela Vagz-ı Azad’ın başlangıç satırları
şöyledir:

Hamdy- bihet ol Hüda y-ekbere
Dürli dürli nygmatyn a dy ere.

Uşbu älemini bize bir han edip,
Serdi bu nygmatlaryn elwan edip9.

Aynı şekilde “Behiştname”nin girişi:

Sena y-biadet şahy Jelile,
arattı bu jahany gudrat ile.

Sütünsiz asmanlary galdyryptyr
Özünin gudratyny bildiriptir10.

Yine aynı şekilde “Beş Namaz” kitabının girişi:

Hamdy-lilla, şükri lilla ol Hakka
Terbi et kyldy bir awuç topraga.

Hoş aca yp görkli surat etti, gör,
Berdi can-u atların öwrwtti gör11.

7 Azady, age, s .85
8 Soner Sağlam, agt, s.24 vd.
9 Azadi, s. 29
10 Azadi, s. 285
11 Azadi, s. 247

72