Page 74 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Allah’ı tazimden sonra Hz.Muhammed’e salat ve selam getirmeyi de ihmal etmeyen şair bu konuda şöyle
demektedir:

Köp durutlar bu jahanın täcına,
Janda bitgil aşk ile magrajyna.

On sekiz mün äleme rehmettir ol,
Ymmatyna devlet-u nusratdyr ol.

üz şükür kim ymmat olduk ol äre
Gerçe us an içre bolsak üz gara12.

Eserlerine münacaat ve naat ile başlayan Azadi, düşüncelerini temellendirirken sık sık konuyla ilgili
ayetlerden, hadislerden, Hz.Ebu Bekir, Hz. Ömer, Hz. Osman, Hz. Ali gibi sahabenin önde gelenlerinin söz ve
davranışlarından, önceki peygamberlerin ve birçok din büyüğünün hayatlarından örnekler vermektedir. Allah’ın
insana bahşettiği nimetlere karşı, O’nu fazlaca zikretme hususunda “Allah’ı çokça zikredin, umulur ki, kurtuluşa
erersiniz (Enfal/8)” ayetini zikrederek şöyle demektedir;

Zikrin a gyl Tanrynyn şamy-säher,
Cümle zäkirler üze rehmet agar.

Kesme umyt rehmeti- Allahydan,
Bolma gapyl zikri- İllallahydan13.

Bir başka yerde adil sultana itaat konusunda “Allah’a, peygamberine ve sizden olan yöneticilere itaat
edin (Nisa/59)” ayetini bir argüman olarak kullanmaktadır14. Kardeşlik, birlik ve beraberlik, akrabayı ziyret,
yardımlaşma vs. gibi konularda “Müminler kardeştir” ayetini ve “Mümin müminin kardeşidir” hadisini
zikrettikten sonra şair şunları yazmaktadır:

Hem zy arat e le ip görüşeler,
Bir birinin halyny soruşalar
...........
Tutmaga siz bir biriniz masgara,
Hem utandyryp üzün bermän yere15

Esasen Azadi’nin şiirlerinin ana konusu insandır. Şair, bu dünyanın gelip geçici hayatı içerisinde iyi bir
insan, iyi bir mümin olmanın yollarını insana göstermeyi kendine amaç edinmiştir. Aynı zamanda dünyevi
sıkıntılarla baş etmenin ve hem bu dünyada hem de ahirette mutluluğa ulaşmanın çarelerini eserlerinde ortaya

12 Azady, age, s. 33
13 Azady, age, s. 30
14 Azady, age, s. 39
15 Azady, age, s. 161

73