Page 40 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

DEDE KORKUT HİKAYELERİ ÇERÇEVESİNDE DİNİN
DÖNÜŞTÜRÜCÜ ETKİSİ ÜZERİNE

Hidayet PEKER·

ÖZET
Biz bu çalışmada, Türklerin, İslamiyeti kabul ediş sürecinde ve sonrasında, önceki dini inanışlarından
ve milli karakterlerinden ne kadarını muhafaza ettiklerinin ve ne kadarını dönüştürdüklerinin cevaplarını Dede
Korkut hikayeleri özelinde temellendirmeyi amaçlamaktayız. Bir toplumun herhangi bir dini kabul ediş
sürecinde, o dini, kendi milli özelliklerine dönüştürmesi ve kendisinin de o dinin karakterine bürünmesi söz
konusudur. Dinin yanında, dil, örf-adetler, siyaset, mimari, sanat vs gibi hususlar da bunlara ilave edilebilir.
Dede Korkut hikayeleri gibi ilk dönem ürünler, bu konulara dair yeterli bilgileri içermesi açısından da dikkate
alınmalıdır. Hikayelerde yer alan dini kavramlar ki, bunlar da genellikle yer, şahıs, insani ilişkiler, tabiat ve
bazı olaylar karşısında verilen tepkiler ve günlük birtakım pratiklerle ilgili olarak Türklerin gündelik hayatlarına
ait olsa da, biz bu kavramlardan hareketle bazı teolojik ve felsefi sonuçlara ulaşabiliriz.
Anahtar Kelimeler: Dede Korkut Hikayeleri, Dini Terimler, İslam, Milli Karakter, Dönüşme-
Dönüştürme

ABSTRACT
ON THE TRANSFORMING IMPACT OF RELIGION IN THE CONTEXT OF DEDE
KORKUT’S TALES

In this research, it is aimed to show to what extent the Turkish people maintained and transformed their
former beliefs and national characters during and after the conversion to Islam, specifically in the stories of
Dede Korkut It is known that in the process of conversion, a society transforms the religion into its own national
character, and reshapes itself according to that religion. Besides religion, it is possible to think the language,
customs, politics, architecture, art, and so on, in the same context. The early works, such as the stories of Dede
Korkut should be taken into consideration in this particular subject due to their contents that present enough
knowledge about these issues. Although the religious concepts in the stories (they are generally related to the
places, people and daily practices) are mainly related to the daily life of Turks, it is possible to draw some

· Doç.Dr., Bursa Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İslam Felsefesi Öğretim Üyesi. Bu makale Bursa Uludağ Üniversitesi İlahiyat
Fakültesi Dergisi 26/2 (2017)de yayımlanmıştır.

39