Page 25 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

bahsettiğimiz gibi Kargu/Beylerli ve civarı olmalıydı. Çünkü Kazadaki otuz mansıp
sahibinden on beşi Beylerli’de idi. Burada ayrıca yirmi beş reaya hanesi mevcuttu.
Mansıp sahiplerinden yedi hane de komşu Sevdeş köyünde90 bulunuyordu. Bugün Ka-
bataş’ın merkezinde yer alan Karay köyündeki cami ve görevlileri kaybolmuştu. Cami
Hoşkadem’in komşusu olan Eceli’ye taşınmıştı. Buranın beratlı hatibi de vardı. Kadı-
lar da yine bu mıntıkaya yakın olan Yakacık köyündeydi91.

II. Bayezid döneminde Hoşkadem mıntıkası ve çevresi (1485)

Fatih’in vefatıyla 1481’de oğlu Bayezid Osmanlı tahtına oturmuştur. Öncekin-
den otuz yıl sonra ülkenin yeni bir tahriri yapılmaya başlanmış ve Ordu yöresinin bu
günlerde yazılan Mufassal Defteri 1485 yılında tamamlanmıştı. Bu Defter de Türk Ta-
rih Kurumu tarafından yayınlanmıştır92. Bu otuz yılda acaba Hoşkadem mıntıkasında
ve çevresinde ne gibi değişmeler olmuştur? Bu Defterin yapısı da hemen hemen önce-
kinin aynısı olduğundan, bunların karşılaştırılması ve meydana gelen değişmelerin tes-
pit edilmesi ilgi çekici olacaktır.

Yukarıda belirtildiği üzere, ilerde bir bölümü Hoşkadem’in bir mahallesi ha-
line gelecek olan Kargu köyü, 1485’te de iki hisseli yapısını koruyordu. Birinci hisse
İmamın oğlu Pir Ali ve Yusuf kardeşlere tımar olarak verilmişti93. Bu tımar sahiplerinin
babası olan imam, 1455’te Gölköy Kalesinde imamlık yapan İbrahim Fakih’ten başkası
değildi. O dönemde muhtemelen herkes tarafından bilinen bir kişi olduğu için onun
baba adı Deftere yazılmamıştı. Otuz yıl sonra, öyle anlaşılıyor ki, şöhreti daha da art-
tığından artık isminin belirtilmesine bile lüzum duyulmuyordu, öyle ki, İmam deyince
çevrede İbrahim Fakih anlaşılıyordu; bu durum Defter’in bağlamından son drece açık
bir biçimde anlaşılmaktadır. İmamın kendisi hala hayatta olup, Gölköy Kalesinde mü-
lazımlık ve imamlık görevlerini sürdürüyordu. Yukarıda anlatıldığı üzere, İmam İbra-
him Fakih’in, 1455’te altı kişiyle ortak olmak üzere, on yedi köyde tımar hisseleri
vardı. 1485 yazımında ise bu ortaklık dağılmış, kendisine müstakil olarak dört köy dir-
lik olarak verilmişti. Yine Gölköy Kalesinde mülazım olarak görevlendirilen iki oğlu
Pir Ali ve Yusuf da burada incelediğimiz mıntıkada bulunan Kargu köyünün birinci
hissesi ile Karay köyü ile yöreden diğer beş köyün tamamının94 gelirlerinden oluşan
bir dirliğin sahibi bulunuyorlardı. Kargu’nun bu hissesinin eski tımar sahibi Osmancık
Beyi İbrahim’in oğlu Ahmet, 1485’te ortalıkta yoktu.

90 Sevdeş bugün Alacalar köyünün mahallesidir.
91 Buradaki değerlendirmeler, Avarız Defterindeki verilerden hareketle yapılmıştır (Öz-Acun 2008).
Bu konuda daha ayrıntılı yorumlar için bkz. Yediyıldız 2023.

92Yediyıldız-Üstün 2002.
93 Yediyıldız-Üstün 2002:60.
94 Bu köyler, Döşek, Tazvara, Karay, Musacalu ve Bulduklu’dur (Yediyıldız-Üstün 2002: 56-60, 136,
158).

24 22