Page 11 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

var: Mezid ve Hasan. Taşoğlu’nun Mezid’den iki torunu bulunuyor: Mehmed ve Mus-
tafa; Hasan’dan torunu ise Halil’dir. Hoşkadem’in ise Taşoğlu köyünde beş oğlu mev-
cuttur: Yusuf, Ali, Hamza, Bayezid Fakih ve Hacı. Kargu köyünün ikinci hissesi kıs-
mında, Taşoğlu’nun ortağı olan Yusuf burada –yani Taşoğlu köyünde- Hoşkadem’in
oğlu olarak tanımlanıyor ve kendisi bu köyde oturuyor. Ve burada Yusuf’un babasının
da Kargu’da hisse sahibi olan Ali’nin babası Hoşkadem (Fakı) olduğunu görüyoruz;
demek ki Ali ile Yusuf kardeştir. Ve Taşoğlu köyünde üç kardeşleri daha vardır. Bu
duruma göre Taşoğlu köyü oturanları, toplam on kişi ediyor ki bunların hepsi de mü-
sellemdir. Vergi ödemiyorlar. Gerektiğinde, biri birine yamak olup, sırayla sefere gidi-
yorlar. Taşoğlu köyündekilerin hepsi de müsellem olduğuna göre, bu köy ve Kargu’nun
ikinci hissesi olan mıntıka ve buralarda oturanlar özel statüye sahip müsellemlerdir36.

İşte 1455’te, tımar sahibi Ali’nin babası olan bu Hoşkadem, yıllar sonra 1642’de
bir köyün adı olarak karşımıza çıkacaktır37. Zaman içinde mezarı yatır haline gelecek,
halk tarafından evliya olarak anılacak, hatta yazılı kaynaklara da Hoşkadem Evliyası
olarak geçecektir 38.

Kargu ve Taşoğlu köyleri ile bitişik olduğunu tahmin ettiğimiz Kıranköy’ün de
Bayramlı Beyliği zamanında Kargu/Ateş Kulesi ile ilişkili olduğu kuvvetle muhtemel-
dir (Bkz. Tablo 3). Kıranköy, 1455’te, bugünkü Beğlerli köyünün mahallesi Kargı ile
Hoşkadem köyü arasında dağın zirvesinde olmalıdır. Tahrir Defterinde, “Nur oğlanları
yeridir, müsellemlerdir” biçiminde tanımlanmıştır. Toplam on üç kişi. İlgi çekici isim-
ler var: Hasan oğlu Yakup Paşa, Ali Paşa oğlu Kurd, vb. Bunların beşi müsellem olarak
tanımlanmıştır. Birisi yamak olarak kaydedilmiş, diğerleri ise bunların kardeşleridir.
Deftere “mevkuf” olarak kaydedilen Sandal oğlu Resul39 ise, ekip biçtiği yer için otuz
akçe kesim ödemektedir40. Başka bir yerde de anlattığım gibi, bu Nur oğlanlarının,
Bayramlı Beyliği zamanında Kargu/Ateş Kulesinde görevli kişiler olduğunu tahmin
ediyorum41. Burası artık sınır bölgesi olmadığı için Kargu/Ateş Kulesi işlevini kaybet-
miş olmakla birlikte, orada görevli aileler yerlerinde kalmış, Osmanlılar tarafından da
müsellem olarak görevlendirilmişlerdir. Yurtları ellerinde bırakılmış, onları rahatsız
edecek bir politika uygulanmamıştır. Çünkü bunlar bölgeyi “yurt” haline getiren insan-
ların çocukları ve torunlarıdır.

Kargu’nun Hoşkadem mevkiinde, önceki Defterde gözükmeyen, beratla yeni
ilave edilen vergi mükellefi iki kişi daha yaşamaktaydı. Bunlar, Ömer oğlu Kâtip

36 Yediyıldız-Üstün 1992: 197-198
37 Öz-Acun 2008: 228b.
38 Çebi ty: 44.
39 Kıranköy 1455’ten sonraki kaynaklarda yer almıyor. Buranın Beylerli’nin Resuloğlu mahallesine
dönüştüğünü tahmin ediyorum. Mahallenin adı da bu Resul’den gelmiş olmalıdır.
40 Yediyıldız-Üstün 1982: 222-223.
41 Taşoğlu köyünde Taşoğlu’nun evlatlarını tanımlarken “mezkûr oğlanlanlarıdır” ifadesinin de eksik
yazıldığını, bunun da Nur oğlanları olabileceğini düşünüyorum (Yediyıldız-Üstün 1992: 198).

8

10