Page 50 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

culuk yapmaktaydı. 1573 yılında Adana Sancakbeyi İbrahim Bey hacıların güvenliklerinin sağlanması ile görevlendi-
rildi.89 1572 yılında İbrahim Bey’in oğullarından 3’ü dirlik tasarruf etmekteydiler. Bunlardan Yusuf 24.704 akça; İsmail
22.000 akçalık zeamete sahip idi.90

Mehmed Bey, Alî’nin verdiği bilgiye göre91 Hicrî 1002 (1593-1594) tarihlerinde babası İbrahim Bey’in ölümü
üzerine emîr oldu. Gayet gaddar ve kandökücü bir kişi olduğu söylenmektedir.92

Adana hâkimliğine 1604 yılında Pir Mansur Bey tayin edildi.93 1614 yılında İstanbul’a adam gönderen Pir Mansur
Bey, Adana’nın 1608 senesinden beri beylerbeyilik olduğunu ve kendisine Adana’nın 11 yük olan devlet gelirlerinden 1
yük (100 000) akça verilmesi ferman olunduğu halde verilmediğini bildirmişti. Bunun üzerine Pir Mansur Bey’in hakkının
ödenmesi için Adana beylerbeyisine ve Adana kadısına hükümler gönderildi.94

Kubad Paşa, Piri Paşa’nın 4 kardeşinden birisidir. Kubad Paşa 1558-1559 yıllarında vefat etti. Ehl-i nimet ve ke-
remkâr olmakla beraber kan dökücülüğe meyilli idi. Kendisinden sonra da oğulları Süleyman Paşa ve Ahmed Paşa çeşitli
yerlerde sancakbeyliği yaptılar.95

Çukurova’nın fethinde ve idâresinde rol oynamış bulunan Ramazanoğulları, Adana Ulu Camii (Câmi‘-i cedîd-i
Halil Bey) ve Medresesi, Yağ Camii (Câmi-i Atîk) ve Medresesi, imaret ve misafirhâne, dârü’ş-şifa, dârü’l-hadis, sıbyan
mektebi gibi birçok sosyal kurumun yüzlerce yıl bütün masraflarını karşılamıştır. Medreseler ve aşevi yazın Kızıldağ yay-
lasında faaliyetine devam etmiş, yayla yollarının bakımı da vakıf tarafından sağlanmıştır. Sadece Ulu Cami’de görev yapıp
ücret alanların sayısının 54 kişi; aşevinde çalışanların sayısının 18 kişi olduğunu düşünürsek96 Ramazanoğulları’nın
Adana’da ne kadar etkin olduklarını daha iyi anlayabiliriz. 1570 yıllarında bu vakfın 755.682 akça tutan harcamalarının
büyük kısmı bugün Bakırcılar Çarşısı olarak bilinen Ramazanoğulları Çarşısı’ndaki yüzlerce dükkândan sağlanmak-
taydı.97 Buna karşılık Ramazanoğulları hiçbir zaman tam bağımsız olamadıklarından adlarına kesilmiş bir sikkeye rast-
lanmadığı gibi Dulkadiroğlu Alaüddevle Bey gibi adlarına kânûnnâme de tanzim edememişlerdir.

Ramazanoğulları 1608 yılında yönetimden ayrıldıktan sonra tarihî rollerini yavaş yavaş yitirdi. Bugün Ramaza-
noğulları sülâlesi Maraş, İstanbul ve Ankara başta olmak üzere Anadolu’nun birçok iline dağılmıştır. Ramazanoğulları
Vakfı’nın malları, XIX. yüzyılda birer ikişer satılıp tüketilince bu Türkmen ailesi bölgedeki önemini kaybetti. Buna rağmen
Ramazanoğulları Anadolu’da varlıklarını günümüze kadar sürdürebilmiş ender ailelerden biridir.

89 Mühimme 21, s. 288.
90 TKGMA, İD. 278, Adana İcmâl Defteri; Y. Kurt, XVI. Yüzyıl Adana Tarihi, s. 178.
91 Äli, Künhü’l-ahbâr, IV, s. 61.
92 M. Nüzhet, “Ramazan Oğulları”, s. 772.
93 BA, Ali Emiri Tasni?, I. Ahmed dönemi belgeleri, No: 270.
94 Mühimme 80, s. 362, 883 numaralı hüküm.
95 Äli, Künhü’l-ahbâr, II, s. 62.
96 Y. Kurt-M. A. Erdoğru, Adana Evkaf Defteri, s. XXI, XXX.
97 Yılmaz Kurt, “Ramazanoğulları Çarşısı”, Efsaneden Tarihe Tarihten Bugüne Adana Köprü Başı, İstanbul 2000, s. 578.

48