Page 12 - Tarih Çevresi Dergisi - Ocak Şubat Sayısı 2021

tarih çevresi

son derece önemli bir alandır. Dolayısı ile “fırka-ı askeriyye” ‘nin maiyetinde idare
İngilizlerin bölge ile ilgilenmesinin başlıca edilmesi lazım gelir. Bu fırkanın ihtiyacı olan
nedeni, yörenin yeraltı zenginliğidir. Onun hayvanların bir kısmı V. Ordu’nun
için her türlü yöntem kullanılarak bölge İngiliz hayvanlarından verilmesi uygun olur. Bu
nüfuzuna geçirilmeye gayret sarfedilmiştir. Bu fıkranın mühimmat, levazımat ile araç-
yöntemlerde en ilginci, bölgede hakim olan gereçleri ve bunların sevkiyatı da son derece
tarikatlar aracılığı ile yöredeki çocukların mükemmel olmalıdır.
ingiliz diplomasisine göre yetiştirilmesidir. Bu Islah ve İcra Heyeti’nin maiyetinde
da İngilizlerin öyle çok kısa programlı değil, nüfus istatistiklerini, gelirleri vb. çeşitli
epeyce uzun vadeye yönelik bir siyasi poitika istatistik bilgilerinin yazıldığı yeterli miktarda
izlediklerinin göstergesidir. “defter-i hakani” tutulmalıdır. Bunun yanında
Islahatın ve gerekli ilginin bölgede çok bölgenin bir haritası çıkarılmalıdır. Ayrıca su
yetersiz olduğunu ifade eden Nusret Paşa, çok işlerinde istihdam olunabilecek mühendis ve
isabetli olarak yapılacak yeni bir erkan-ı harbiye’nin fen memurlarından Arap,
düzenlemenin tek bir kişinin inisiyatifine değil Fars ve Kürtçe lisanını bilenlerden bulunursa
de, Avrupa’da olduğu gibi bir program işler daha da kolaylaşabilir. Bununla beraber
dahilinde yapılması uygun görmektedir. bu “heyet-i ıslahiye” gayet ciddi ve esaslı
Bunun için de Avrupa’daki söylenişi ile ıslahat ve imar çalışmalarında bulunmalıdır.
öncelikle “ıslahat heyeti” denilen ve bir Böylece Irak kıtasında yani Bağdat, Basra ve
“program” dahilinde hareket eden bir grubun Arap kıtasında bulunan mülkiye ve ilmiye
böyle bir düzenlemeyi uygulamaya memurlarını da içeren, vali’den bekçiye kadar
koymasının gerekliliğini açıklıyor. Bu icap eden duruma göre, hareket etmelidir.
nedenlede bu heyette yer alacak kişilerin işinin Islah heyeti’nin başarıya ulaşması için,
ehli, daha önce bu gibi çalışmalarda denemiş, programın kesinlikle taviz vermeden
bölgeyi tanıyan ve bilen, devletine sadakatle uygulamasına bağlıdır.
çalışacak, namuslu ve dürüst kişilerden Islah heyeti’nin başlıca icra edeceği esas
seçilmesi gerektiğini vurguluyor. Bölgede dini maddelerin birincisi seyyar halde başıboş
grupların, tarikatların ve şeyhlerin önemli bir gezmekte olan hayvan sayısı ile hiç bir
etkisinin olduğu da açıkça görülmektedir. hükümette nüfuz ve nüfus sayıları bulunmayan
Nusret Paşa, ıslahat heyetinin bunun da aşiret ve kabileler bulunmaktadır. Bunlar
önemle göz önünde bulundurulması çeşitli yerlerde, yaylak ve kışlaklarda
gerektiğini vurgulamaktadır. Islahat yaşamlarını sürdürmaktedir. Bu cemaatlerin
Heyeti’nin uygulayacağı “Islahat kaç çadırdan ibaret oldukları, ordu miktarları,
Programı”‘da “Islahat Programının İçeriği” nüfus durumları tesbit edilerek bir deftere
başlığı altında bölgede gördüğü birçok yazılmalıdır. Bunlar çokluk ve azlık
aksaklığı, eksikliği yapılması gereken işleri nisbetlerine göre, mahalle, nahiye, kaza, liva
ayrıntılarıyla açıklıyor. itibarıyla oluşturulmalıdır. Çadırda
Heyetin çok iyi oluşturulması ve yaşayanlara ise, seyyar muhtar, müdür,
yabancılara karşı her zaman kuvvetli olması kaymakam ve mutasarrıf bulundurmalıdır.
gerekmektedir. Merkezin onayını almış bir Bunun yanında öncelikle çocukların

10