Page 17 - Tarih Çevresi Dergisi - Ocak Şubat Sayısı 2021

tarih çevresi

çıkarabilir. yapılacak ıslahatın masraflarını
Bu bölge’de aşiretlerin, kabilelerin ve karşılayacaktır. Ancak yine de Heyetin
şeyhlerin önemi çok büyüktür.Onun için masrafları ile ıslahatın masraflarının bir
buralardaki tekke gibi dini mekanlara devam bölümü “Hazine-i Maliye” ile “Hazine-i
eden müridleri çok sıkı takip edilmelidir.
Hassa”‘dan karşılanabilir
Ayrıca bunların kayıtlarının tutulması,
demektedir.Yapılacak masrafın büyüklüğünün
tekkelerin gelirlerinin ne olduğu, harcamaları,
de farkında olan Nusret Paşa, kendisi de bu
gelir-gider hesapları tutulmalıdır. Görüldüğü
duruma merkezden itiraz edenler
gibi Nusret Paşa, buralardaki dini gruplara çok
çıkabileceğini, “böyle bir ıslahatı söylemek
önem vermekte, devletin çok iyi bir denge
kurması gerektiğini söylemektedir. Bölgede kolay, marifet bunu uygulamaktadır”
görev yapan Osmanlı memurlarının son derece diyenlerin olabileceğini ifade etmektedir. Bu
titzlikle seçilmesi gerektiği, halka zulm nedenle de kendisinin yanlızca bunu söylemek
edenlerin derhal görevden alınmasını ifade değil de, icraatında da yardımcı olabileceğini
etmektedir. Çünkü yöre halkının kazanılması, belirtmektedir. Ancak ardından da ihtiyarlık
bunların şeyhlerinin elde tutulması, hatta nedeniyle “Heyet-i Islahiye” ‘ye ancak
zaman zaman onore etmek için devlete danışmanlık suretiyle yardımcı olabileceğini
bağlılıklarından dolayı ödüller, nişanlar
de eklemektedir.
verilmesinin çok yerinde olacağını
Nusret Paşa, önerileriyle Irak halkına
belirtmektedir.
daha rahat, müreffeh, güvenli bir hayat
Nusret Paşa’nın ziraat, tarım, sosyal
sağlamak ve İmparatorluğun bu uzak eyaletini
yaşam, idari teşkilatlanma, imar, nüfus yapısı
canlandırmak amacındadır. Kaleme aldığı
gibi pek çok konuyu ele alıp irdelediği, hem
sorunları hem de muhtemel çözümleri reform hareketleri eğer sonuca ulaşırsa, Irak’ın
açıkladığı layihası hakikaten dönemin pek çok modernleşmasi söz konusu olacaktır. Aynı
yönüne ışık tutması açısından önemlidir. Ele zamanda da Irak, merkezi yönetime daha sıkı
aldığı sorunlar gerçekten bölgenin önemli bir şekilde bağlanacak, Osmanlı’nın nufuzu
meseleleridir. Fakat bir kısmı gerçekten büyük daha etkin hale getirilerek,özellikle de
yatırımlar gerektirmektedir.Aynı zamanda da İngilizlerin etkisi kırılabilecektir. Ancak eğer
çok uzun bir süreçte gerçekleştirilebilecek bu düzenlemeler uygulamaya konulacak olur
önerilerdir. Zaten Nusret Paşa da Islah ise, Nusret Paşa tarafından Islah ve İcra
Heyeti’nin yapacağı bütün bu icraatların Heyeti’nin görevini son derece ciddiye alması
süresini, heyetin de sürekli olarak Irak’ta gerektiği, oluşturulan programın gereklerinin
kalması şartıyla takriben on sene süreceğini
ifade etmektedir. Belirttiğimiz gibi son derece büyük bir dikkatle yerine getirmesinin de
büyük yatırımlar olan bu çalışmaların finansı kaçınılmaz olduğu vurgulanmaktadır.
hakkında da Nusret Paşa çözüm üretmiştir.
Ona göre, Heyetin yapacağı harcamalar ile
ilgili olarak, arazi gelirlerinin toplanıp
kullanılması, gelirlerin nisbeti oranında da,

15