Page 83 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Bir bozuk nyşana tuta başlady37.

Mahtumkulu, özellikle “Dedi-Dedim”, karşılıklı konuşma ve soru-cevap tarzında yazdığı şiirlerde dini
konulara temas etmiş, birtakım sembol ve temsilleri yorumlamış, evrenin ve insanın yaratılışı, ölüm ve ahiret
hayatı, cennet-cehennem ve bazı ibadetlerin faydaları gibi hususlarda aydınlatıcı ve uyarıcı bilgiler vermiştir.
Bu bağlamda Mahtumkulu, Durdy Şahyr, Oraz Han, Zunuby ve Magrupy gibi şair ve bilgelerle soru-cevap
şeklinde bazı konuları ele almışlardır. Zaman zaman Mahtumkulu muhatabına soru sorarken, bazen de sorulan
sorulara cevap vermektedir.

Di dim: “Ne çarh a lan ar?”. Di di: “Dün ä elidir”.
Di dim: “Adam ne gülmez?”. Di di: “Janly ölüdir”.
Di dim: “Ol ne egrelmez?”. Di di: “Yslam oludyr”.
Di dim: “Aldym permana”. Di di: “Yüz tut Gurhana”.
Di dim: “Ol ne gapysyz ?”. Di di: “Şe tan pälidir”38.

Bir başka yerde Mahtumkulu, şair Durdu’nun çeşitli konularda sorduğu sorulara şöyle cevap vermektedir,
ki bu, onun dini sembolleri yorumlamadaki hünerini de göstermektedir:

Durdy şahyr:

-Bizden salam Magtymguly ussada,
Atamyz Adamyn donun kim biçdi?
Dumanly serine gurban bolaly,
Bilmedik, mela yk me in kim içdi?

Magtymguly:

-Bizden jowap bolsun Durdy şahyra,
Jebra yl getirdi, ryzwanlar biçdi.
Gudrat bilen şol şe tanyn şerbetin,

37 Magtymguly I, s. 454
Cemaatsiz ezan bir kuru sestir,
Pek çok mollanın ilmi de hevestir,
Kadıların işi çay ile nastır,
Bozuk nişâne tutmaya başladı.(347)
Nas, keyif veren ve uyuşurucu özelliğ olan bir çeşit bitki.

38 Magtymguly II, s. 274
Dedim: “Ne çark dönüyor?”. Dedi: “Dünya yelidir.”
Dedim: “İnsan ne gülmez?”. Dedi: “Canlı ölüdür”
Dedim: “O ne eğrilmez?”. Dedi: “İslam yoludur”
Dedim: “Aldım fermana”. Dedi: “Yüz tut Kur’an’a”
Dedim: “O ne kapısız?”. Dedi: “Şeytan nefsidir”.(770)

82