Page 15 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Konya Ereğlisi ile Aksaray’ın Osmanlı idaresine girmesinde gösterdiği başarılarla elde etti. Bu arada Fatih’in oğlu
Şehzade Mustafa’yı eyalet haline getirilen Karaman valisi olarak Konya’ya yerleştirdi ve bir süre ona atabeylik
yaptı. 1470 yılında Eğriboz seferine katıldı ve bu adanın fethindeki etkisinin de katkısıyla vezirliğe yükseltildi.
Ertesi yıl Alanya, 1472’de İçel, Silifke, Mokan, Gorigos da denilen Kızkalesi, Gülek ve Lülye’yi Osmanlı toprak-
larına kattı. Akkoyunlu desteğindeki Karamanoğlu Pir Ahmed ve Kasım beyleri bozguna uğrattı. 1473 Otlukbeli
Savaşı’nın kazanılmasında önemli rol oynadı. Bu muharebe sırasında beceriksizliğini yüzüne vurduğu Şehzade
Bayezid (II) ile aralarında sert bir tartışma geçti; bu olay 1482’deki idamında etkili olacaktır. Daha sonra Karaman
valiliğine getirilen Şehzade Cem’e de atabeylik yapan Gedik Ahmed Paşa 1474 yılında Mahmud Paşa’nın yerine
veziriazamlığa getirildi. Bu sıfatla gittiği Karaman ve İçel yörelerinde Ermenek, Manyan ve Silifke’yi tekrar Os-
manlı idaresi altına soktu. 1475 yılında donanmayla gittiği Kırım seferinde Kefe, Sudak gibi Ceneviz kolonileri ile
Azak’ı alarak Kırım Hanlığı’nı Osmanlı Devleti’ne bağladı. Kefe’de Cenevizliler tarafından zindana atılan Men-
gli Giray’ı kurtararak onu Osmanlı himayesini tanıma hususunda ikna etti. Bu önemli başarıları ile gururu artan
Gedik Ahmed Paşa yavaş yavaş Fatih’in gözünden düşmeye başlar. 1477 yılında Arnavutluk’ta İşkodra kales-
ine yönelik sefere çıkma işini üstlenmekten kaçınması görevden alınıp Rumelihisarı’nda hapsedilmesine sebep
oldu. Ertesi yıl affedilerek serbest bırakılan Ahmed Paşa önce kaptanıderyalığa, ardından Selanik ve Avlonya
sancak beyliklerine getirildi. 1479’da Adriyatik Denizi’ndeki Zanta, Kefalonya ve Ayamavra adalarını fethetti.
Onun bu zaferi İtalya fethinin ilk adımları olmuştur. Gerçekten 1480 yılında Fatih Sultan Mehmed tarafından
Güney İtalya’ya gönderilen Gedik Ahmed Paşa Ağustos ayında Napoli Krallığına bağlı Otranto’yu fethetti ve bu-
rayı üs edindi. İtalya yarımadasında gerçekleştireceği yeni fetihler için asker, donanma ve mühimmat hazırlıkları
için Avlonya’da beklerken Osmanlı padişahının vefat haberini alması üzerine bu planını uygulayamamıştır. Yeni
padişahtan bu taleplerini yenilemeyen Ahmed Paşa, olumsuz cevap alması üzerine ve merkeze çağrılması üzerine
İtalya fethi yarım kalmış, Otranto muhafazasındaki Osmanlı askerleri de kılıçtan geçirilmiştir.

Sultan Bayezid’in, kardeşi Cem’le yaptığı mücadeleler sırasında Bayezid yanlısı kayınpederi İshak
Paşa’ya rağmen o konumunu net bir şekilde ortaya koymadı. Yenişehir ovasında yapılan savaşın Bayezid lehinde
sonuçlanmasında etkili olduysa da Cem’i Konya Ereğlisi’ne kadar takip etmesi, fakat onu yakalamaması aleyhine
oldu. Rakipleri tarafından Cem taraftarı olmakla itham edilince hapsedildi. Ancak yeniçerilerin tepkisi üzerine
serbest bırakıldı ve vezirliği de iade edildi. O sırada Karaman’da çıkan kargaşayı bastırma göreviyle burada bu-
lunan Şehzade Abdullah’a yardım için oraya gönderildi. O sırada oğlunu rehin olarak sarayda bırakması ilginçtir.
Karaman isyanını bastırmada pek başarılı olamayan Ahmed Paşa kışı orada geçirdi. Suriye taraflarına kaçan Kara-
manoğlu Kasım Bey’in Mısır’da bulunan Cem Sultan’ı Gedik Ahmed Paşa adına yazdığı mektupla Anadolu’ya
davet etmesi Sultan II. Bayezid’in şüphelerini daha da arttırmıştı. 1482 yılında Ankara Sancak Beyi Mehmed’in
Gedik Paşa’nın yanından kaçıp Cem’in yanına gitmesi ise bardağı taşıran son damla oldu. Cem’in yenilip bu defa
Rodos şövalyelerine sığınmasının ardından onlarla görüşmekle görevlendirilen Gedik Ahmed Paşa bu hususta
başarılı olmayınca Edirne’de Yeni Saray’da davet edildiği ziyafetin ardından sırtına teamülün aksine siyah bir
kaftan giydirilerek siyaseten idam edildi (Aralık 1482). Bu hadisenin ardından II. Bayezid Bostancıbaşı İskender
Ağa’ya gönderdiği ve günümüze de ulaşan bitisinde Gedik’in tepelenmesinden bahisle Cem’in oğlu Oğuzhan’ın
da katlini emretmiştir. Osmanlı Devleti’nin en ünlü askerî dehalarından biri olan bu mağrur paşanın naşı Edirne’de
Sarıca Paşa Camii civarında defnedilmiştir.

Tarihlerde sert mizaçlı hatta diktatör olarak anılan Gedik Ahmed Paşa’nın 1470’li yıllarda Afyon’da
yaptırdığı cami, sıbyan mektebi ve hamamdan oluşan külliyesi hâlâ faaliyetini sürdürmektedir. İstanbul’da inşa
ettirdiği ve işlevini devam ettirmekte olan ünlü hamamının ve dükkânlarının bulunduğu yer Gedikpaşa Mahallesi

15