Page 14 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Dâhiliye Nezareti’nin 16 Ekim 1919 tarihinde vilayet ve sancak merkezlerine gönderdiği genelge
ile seçimlerin en kısa sürede yapılması aynı zamanda seçimlerde dikkat edilmesi gereken hususlar
bildirilmiştir (BOA. DH. İ.UM. EK. 114/39, lef:16; BOA. DH. İ.UM. EK.114/39, lef:5). Bu süreçte
Temsil Heyeti de kendi adaylarını belirleyerek, 25 Ekim 1919 tarihinde Kırşehir Müdaafa-i Hukuk
merkezine bildirmiş buna göre (ATASE, ATAZB, 11/95, lef:1). Erkan-ı Harbiye Binbaşısı Müfid Bey
ve yeğeni Kırşehir’den aday gösterilmiştir. (ATASE, ATAZB, 21/50, lef:aa). Bu isimler dışında adaylığı
kesinleşen isimler ise İsmail Faik Paşa, eski Kaymakam Ekrem Bey (ATASE, ATAZB, 21/110, lef:a-
aa) Kırşehir İdadisi eski müdürü Rahmi Bey ve eski mebus Ali Rıza Bey olmuştur (ATASE, ATAZB,
21/130, lef:1).

Kırşehir seçimlerinde 9 Kasım 1919 itibarı ile müntehib-i sani seçimlerinin tamamlandığı görülme-
ktedir. Buna göre Kırşehirli Fazıl Paşa, Kaymakam Halid Bey, Avanoslu Naci Bey, Kırşehirli İhsan ve
Kırşehir mutasarrıf-ı esbâkı Abdullah Sabri Beyler, mekteb-i i’dâdî müdür-i esbâkı Rahmi Bey ve müf-
ti-i esbâk Müfid Bey, erkân-ı harbiye binbaşılarından Lütfi Paşa ve Kırşehirli Hocazâde Burhaneddin
Bey’le Kırşehir meb’ûs-ı sâbıkı Ali Rıza Bey, mevcud mal müdürü Nihad Bey ve Mecidiyeli Cevdet
Efendilerin mebusluğa adaylıklarını koydukları görülmektedir (BOA. DH. İ.UM. EK. 114/116, lef:1;
BOA. DH. İ.UM. EK. 114/116, lef:2). Adaylığı belli olan bu isimler daha sonra 13 Kasım’da Ankara
Vali Vekili Galip Bey tarafından Dâhiliye Nezareti’ne de bildirilmiş ve aday listeleri İdâre-i Umûmiye
Müdüriyeti’ne bırakılmıştır (BOA. DH. İ.UM. EK.114/116, lef:3; BOA. DH. İ.UM. EK. 114/116, lef:4).

Bu süreçte Temsil Heyeti’nin de adaylarını belirlediği görülmektedir. 12 Kasım 1919 tarihinde
Temsil Heyeti’nden Ankara dava vekili Yahya Bey Efendi ve 1.Kolordu Kumandanlığı’na gönderilen
bir telgrafta, Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti namına, Kırşehir’den, Arif Bey’in her ne
pahasına olursa olsun mebus çıkarılmasının elzem olduğu bildirilmiştir (ATASE, ATAZB, 18/9, lef:aa;
ATASE, ATAZB, 20/206, lef:bd). Aynı şekilde Dâhiliye Nezaretide bu süreçte boş durmamış ve Temsil
Heyeti’nin adaylarının seçilmesine karşı bazı önlemler almaya başlamıştır. Bu faaliyetleri Kasım ayı
içerisinde Harbiye Nazırı Cemal Paşa tarafından Sivas’a 3. Kolordu Kumandanlığı’na bir telgrafla
bildirilmiştir. Cemal Paşa telgrafında Kırşehir’den bazı isimlerin İstanbul Hükümeti tarafından me-
bus olarak seçilmesinin istenmediğini belirtmiştir. Buna göre Kırşehir’den Fazıl Paşa, Kaymakam
Halid Bey, Erkân-ı Harbiye binbaşılarından Lütfi Beyler ve eski Kırşehir mebuslarından Rıza Efendi
seçilmesi istenmeyen isimler arasında yer almıştır (ATASE, ATAZB, 20/206, lef:cp).

Seçimlerde artık sonlara gelinmiştir ancak Temsil Heyeti Ankara’ya bağlı bazı seçim bölgel-
erinde usulsüzlük yapıldığını öğrenmiştir. Mustafa Kemal ve Ali Fuat Paşalara Ankara’ya gel-
en bir şifrede Nevşehir’e bağlı Avanos kazasında mebus seçimleri yapılırken Kırşehir Hürriyet ve
İtilaf Fırkası adayı eski müftü Müfit Efendi’nin bir tahkikat bahanesiyle Kırşehir tahrirat müdürü
Zeki Bey ile birlikte kanunsuz bir şekilde mebus olabilmek için seçmenleri tehdit ettiği ve boş
vaatlerle onları ikna etmeye çalıştığı öğrenilmiştir (ATASE, ATAZB, 21/15, lef:ai). Zeki Bey hak-
kında yapılan şikâyetler bununla da sınırlı kalmamış ve Kırşehir eşrafından Şakir Bey önderliğinde
bir grup Zeki Bey’in seçimlerde yaptığı usulsüzlük hakkında Dâhiliye Nezareti’ne şikâyette bu-
lunmuştur. (BOA. DH. İ.UM. EK.118/28, lef: 2; BOA. DH. İ.UM. EK.118/28, lef: 3). Bunun üze-
rine Şakir Bey ve arkadaşlarının telgrafı gerekli değerlendirmeye alınmış (BOA. DH. İ.UM.
EK.118/28, lef:1; BOA. DH. İ.UM. EK.118/ 28, lef: 4), Dâhiliye Nezareti tarafından kendisi

14