Page 12 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

si’nin toplanmasından daha önce gizli şifre ve telgraflar ile sancak ve vilayet merkezlerinde bulunan
Müdafaa-i Hukuk merkezleri ile iletişime geçilerek durum yoklaması yapılmıştır. Millî kongreye
kimlerin katılması gerektiği hususunda fikir alışverişinde bulunulmuştur. Mustafa Kemal Paşa 2. Ordu
Müfettişliğine gönderdiği bir şifre ile Alevi ve Bektaşi topluluklarının bulunduğu bölgelere de bildiri
iletilmesini ve Sivas Kongresi’ne delege seçip göndermelerini istemiştir (ATASE, ATAZB, 1/19, lef:1).

“Tokat havalisinin İslâmî nüfusunun yüzde seksen ve Amasya havalisinin de mühim bir kısmı
Alevî mezhebine mensub olanlar teşkil ediyor ve Kırşehir’deki Baba Efendi Hazretleri’ne fe-
vkalade bağlı bulunuyorlar. Vatanın ve Millî istiklâlin bu günkü tehlikesini bilfiil görmek-
te olan müşarünileyhin kanaat-ı hâzırası şüphe yoktur, buna pek müsaittir. Binaenaleyh söz sa-
hibi ve emniyetli bazı zevatı görüştürerek kendilerince muvafık görülecek Müdafaa-i Hukuk-u
Millî ye ve Redd-i İlhak Cemiyetlerini takviye edecek surette birkaç mektup yazdırılarak bu ha-
valideki Alevî nüfuzlarına dağıtmak üzere Sivas’a gönderilmesini pek faydalı telakki ediyo-
rum. Bu babtaki muavenatı samilerini istirham ederim.” (Harp Tarihi Vesikaları Dergisi,1953).

Mustafa Kemal Paşa’nın bu bildirisinden sonra Babagânlar ve Çelebiler iş birliği yapmıştır.Araların-
daki dargınlığa rağmen her iki taraf da Alevi ve Bektaşi toplulukları üzerindeki söz haklarını Mustafa
Kemal Paşa ve Temsil Heyeti tarafında kullanmış, yayınladıkları beyannamelerle ulaşabildikleri ci-
vardaki tüm halka bu işgallerden yalnızca Mustafa Kemal Paşa tarafında yer aldıkları takdirde kurtu-
labileceklerini belirtmişlerdir. Hacı Bektaş Veli Dergâhı’ndan Alevi ve Bektaşi halkın Millî Mücadele
için birlik olması Mustafa Kemal Paşa ve Temsil Heyeti tarafından da büyük memnuniyetle karşılan-
mıştır (Tuna, 2011). Daha sonra Mustafa Kemal Paşa’nın kongreye katılacak delegeler için 2.Ordu
Müfettişliğine gönderdiği şifresine 23 Ağustos 1919 tarihinde Kırşehir’den yazılan bir telgraf ile cev-
ap verilmiş ve kongreye katılması uygun görülen isimler bildirilmiştir (ATASE, ATAZB, 7/56, lef:1).

Bu yazışmalar bir süre devam etmiş ve sonrasında delegelerin seçilmesi, Sivas’a sağ salim ulaşması
için yapılması gerekenler tekrar ordu kumandanlıklarına ve Müdafaa-i Hukuk Merkezleri’ne bildir-
ilmiştir. Kırşehir, Nevşehir ve Niğde bölgelerine ulaşan bildirilerden sonra (TİTE, 295/35000, lef: 1).
Kırşehir’den iki delege seçilmiş ve Sivas’a gönderilmiştir. Buna göre Zeki Bey ile Ayetullah Efendi,
Kırşehir’den Sivas Kongresi’ne katılmak üzere seçilen isimlerdir (TİTE, 299/39, lef: 1001). Bunun
yanı sıra Temsil Heyeti ve Mustafa Kemal Paşa’yı yakından takip eden Mucurlular, kendilerini temsi-
len Kaymakam Cevat Bey ile Mucurlu Avni Erkanlı’yı da Sivas’a göndermiştir. Nitekim yukarıda ismi
geçen diğer delegeler ile birlikte bu iki isimde Sivas Kongresi’ne katılamamıştır. Cevat ve Avni Bey-
ler Şarkışla’ya vardığında kongrenin bittiğini öğrenmiştir (Özüçetin, 2009). Zira delegelerin Sivas’a
vardığı tarihte Temsil Heyeti Mustafa Kemal Paşa ile birlikte Sivas’tan ayrılmak üzeredir. İngiliz bir-
liklerinin Konya’ya gelmesi üzerine heyet Sivas’tan ayrılmak zorunda kalmıştır (Nutuk, 2016). Buna
mukabil her ne kadar Kırşehir’den Sivas Kongresi’ne delege katılamamış olsa da delegelerin seçilmiş
olması bile Alevi ve Bektaşi halkın Mustafa Kemal Paşa ve Temsil Heyeti’ne duyduğu güveni ve
verdiği değeri göstermektedir. Aynı şekilde İstanbul Hükümeti yanlısı Ankara Valisi Muhittin Paşa’yı
Kırşehir’e sokmayacak kadar iyi teşkilatlanmış, Kırşehir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin kurulmuş
olması da Temsil Heyeti ve Mustafa Kemal Paşa’nın bu bölgedeki Alevi ve Bektaşiler üzerindeki
başarısı olarak nitelendirilebilir. Burada Ahmet Müfit (Kurtoğlu) Efendi’nin de teşkilatın kurulmasın-
da ve gösterdiği faaliyetlerdeki büyük rolü elbette yadsınamaz. Nitekim bu çalışmaları neticesinde
Ahmet Müfit Efendi de yakın arkadaşı Yahya Galip Kargı ile daha sonra TBMM’ne mebus olarak

12