Page 19 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

dolayı vâkı iltifat ve tebrikâtı âlilerine azim teşekkürler vatan ve millet, devleti mehalik ve taarruza-
tı hariciyeden rehayabetmek fikri samimîsiyle bir Meclisi Âli ye intihap ve tâyinim cihetiyle iftihar
ederim.' Hay fa ki, hayli vakittir imtidad ederek müzmin bir hale gelen hastalığıma inzimam eden
diğer emrazı cismaniye ve cildiyeden rükûp ve nüzule değil yatak odamdan harice çıkamayacak dere-
cede ıstırap ve zafiyetim Meclisi Âlilerinde bizzat ve bilfiil ifayi vazifeden zaruri mahrum, mükedder,
meyus bıraktığından bu yoldaki mazereti meşrua ve ihtiramat ve tazimatı faikamın lütfen kabulüne
müsaadei ülyalarını arz ve istirhama mücaseret eylerim olbapda. Hacı Bektaş Veli Çelebisi Cemaled-
din.” (TBMMZC, Devre:1, C.1, 29.04.1336, 7.İctima).

Çelebi Cemaleddin Efendi ilk TBMM’ye milletvekili seçilmiş olmasına rağmen çok istediği bu
görevi sağlık sorunları nedeniyle yerine getirememiş ve Cumhuriyet’in ilanını göremeden 1922 yılın-
da vefat etmiştir. Çelebi Cemaleddin Efendi’nin vefatından sonra yerine geçen kardeşi Veliyyeddin
Çelebi de aynı şekilde Millî Mücadele hareketini desteklemeye devam etmiştir. Bizzat Ankara’ya
Mustafa Kemal Paşa’nın yanına gelerek bağlılığını dile getirmiş ve bu ziyaret Mustafa Kemal Paşa’yı
ziyadesiyle memnun etmiştir. Mustafa Kemal Paşa kendisine abisinin yerine mebusluğu teklif etmiş
olsa da herhangi bir karşılık için bu desteği vermediğini göstermek için bu teklifi kabul etmemiştir.
Dahası sonradan birisi 25 Nisan 1923 tarihli olmak üzere iki önemli beyanname yayımlayarak bu
desteğini Cumhuriyet döneminde de devam ettirmiştir:

“Anadolu’da bulunan ceddim Hacı Bektaş Veli Hazretleri’ne samimi muhabbeti bulunan bütün
sevenlerimize ve bizden yana olanlara duyurulur ki... Bu milleti yeniden yaratarak bağımsızlığımızın
sağlayan; varlığı bütün İslam dünyasına onur kaynağı olan Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi, Gazi
namlı Mustafa Kemal Paşa Hazretleri’nin yayınladıkları bildirge, tümünüzce bilinmektedir. Gazi
Paşa’nın vatanın yücelmesi ve yükselmesi konusundaki her arzusunu yerine getirmek, bizlerin en birin-
ci görevidir. Milletimizi kurtaracak, mutluluğumuzu sağlayacak, onun koruyucu düşünceleridir. Bunu
inkâr edenlerin bizimle asla ilişkisi, ilgisi yoktur. Yüce tarikatımızın bütün üyelerine, Gazi Mustafa
Kemal Hazretleri’nin gösterdiği adaylardan başkasına oy vermemelerini, vatanımızın kurtulmasının
ancak bu yolla gerçekleşebileceğini sizlere bütün önemiyle tavsiye ederim.” (Şapolyo, 1972).

Nitekim o dönem TBMM’ye seçilen tek Alevi Bektaşi Mebusun Çelebi Cemaleddin Efendi ol-
madığı görülmektedir. Zira kayıtlara göre mecliste Diyap Ağa, Hasan Hayri Bey, Mustafa Ağa ve
Mustafa Zeki Ağa (Cemal, 2004) olmak üzere Dersimden dört, Elazığdan, Girlevikli Hüseyin Aksu
Bey, Denizli Mebusu Hüseyin Mazlum Baba, Ergani Mebusu Ahmet Nüzhet Saraçoğlu, Doğubeyazıt
Mebusu Refik Saydam olmak üzere Çelebi Cemaleddin Efendi ile birlikte toplamda on bir Alevi Bek-
taşi mebus yer almıştır (Sertel, 2015; Özdemir, 2020).

6. Hacı Bektaş Veli Dergâh’ını Ziyaret eden Diğer Asker ve Siyasiler

Kırşehir ve Hacı Bektaş Veli Dergâhı’nın Millî Mücadele döneminde siyasi anlamda oldukça hare-
ketli ve kritik günler geçirdiği ortadadır. Bu süreçte hem dergâh üyelerinin hem de Alevi ve Bektaşi
halkın asker ve siyasilerle yoğun ilişki içerisinde olduğu açıktır. Coğrafi konum itibariyle Nevşehir ve
Kırşehir bölgeleri arasında bulunan dergâhın çevre illerin yanı sıra birçok diyardan da ziyaretçi kabul
ettiği görülmektedir. Nitekim bu ziyaretçiler yalnızca Kırşehir’e Hacı Bektaş Veli türbesini ziyaret

19