Page 43 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

görüşünü “vaktiyle bazı ileri gelir olarak, Mustafa Kemal Paşa yazdığı mektupta

dostlarına yazmış, anlatmış” bulunduğunu diyor ki:”
ifadesinde tekil değil çoğul kullanması birden Bu açıklama notunun ardından mektuptan
fazla kişiye görüşünü mektuplarla bildirdiğinin bazı şahıs isimleri çıkartıldıktan sonra
kanıtıdır. aktarmalar da bulunuluyor.
Elbette bu “ileri gelir dostlar” ifadesi Fakat meçhul yazar kendini iki yerde ele
çocukluk arkadaşı ve o sırada sıradan bir subay veriyor:
olarak Salih (Bozok) Bey’i kapsayamaz (1)Paşa, Minber gazetesinde yayımlanan
(birazdan ona yazılan bir mektuptan da söz kısa hal tercümesini meçhul yazara bizzat
edeceğim) bu ifadeden kasıt hükümet ve parti dikte ettirmiş olabilir; yani kendisini
nezdinde, yani siyaset alanında “ileri gelir tanımaktadır (Profesör Enver Ziya Karal da bu
dostlar” olmaktadır ki; Doktor Tevfik Rüştü ihtimale işaret etmiştir).
(Aras) gibi pekâlâ Doktor Rasim Ferit (Talay) da (2)Paşa’nın mektubu bir dostunun “Bütün

bu kategoride yer almaktadır. askeri ataşeleri çağırdılar seni niye
Ayrıca Minber gazetesinde Atatürk’ün çağırmadılar,” sorusuna karşılık yazılmış;
mektubunu yayımlayan kişinin (Ahmet Hulki) meçhul yazar 1914’teki mektubu kendisi
haberde yer verilen anlatımı da biraz tuhaftır; yazmadı ise Mustafa Kemal’e gönderilen ilk
şöyle yazıyor: mektuptaki bu ayrıntıyı nasıl biliyor? (Kaldı ki
“Minber (gazetesi) Mustafa Kemal Paşa’nın bütün askeri ataşeler çağırılmamıştı; Berlin
demecinden önce gelmek üzere, kısa hal askeri ataşemiz çağırılmamıştı… Viyana ve
tercümesini yayımlamıştı. Ben de [Ahmet Hulki, Sofya ataşelerimizin de çağırılmamış olmaları
yani bilinmeyen yazarımız] onun Sofya ataşesi mümkün…)
bulunurken dostlarından birine yazdığı 4 Eylül Bu gerekçelerle diyorum ki; 1914 yılı 17

1330 (17 Eylül 1914) tarihli mektubundan bazı Eylülünde Sofya’dan yazılan mektubun
konuları, kendisinden özür dileyerek muhatabı ile 1918 Kasımında Minber
anlatacağım. Bunlar, hem Paşa’nın özel gazetesinde bu mektuptan söz eden ve kişi
hayatını, düşünce ve yaşayış tarzını ve hem isimlerini sansürleyerek aktarmalarda bulunan
de vatan için beslediği emellerin temizliğini ve Ahmet Hulki aynı kişi olmalıdır.
yüceliğini göstermektedir. Ayrıca böyle az Kaldı ki; Doktor Rasim Ferit Talay
bulunur bir olgun insana karşı insafsız Atatürk’ün en gözde sırdaşıdır; Minber
düşmanları tarafından izlenen kötü siyaseti gazetesini de yakın dostları Fethi (Okyar) Bey
ortaya koyduğu için, gelecek için intibah olur ve Mustafa Kemal Paşa’nın büyük maddi ve
zannederim.” manevi katkısıyla yayımlayan bizzat Doktor
“O sıra bütün asker ataşelerinin İstanbul’a Rasim Ferit Talay’ın kendisidir.
çağırıldıkları halde kendisinin henüz davet 10 Kasım 1918 gecesi Adana’dan trenle

edilmemesi nedenini soran dostuna, karşılık yola çıkan Mustafa Kemal Paşa 13 Kasım 1918

40