Page 45 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

ordusuyla birlikte Rus ordusunu vurmak öngörülerini aktarması beklenmelidir.

istiyorlar.” Doğrusu şu ana kadar elimizde kişilere
“Pek güzel! Fakat bu defa, Rus ordusu yazılan özel mektuplar dışında Sofya’dan
geriye, doğuya çekilmeye başlarsa ve bu orduyu gönderilen raporlarda bu konuda resmi bir
yakalayıp ezmek mümkün olmazsa ve diğer dokümana (kanıta) sahip değiliz.
taraftan Fransız ordusu mukavemet için yardım 2007 yılında Genelkurmay ATASE
talebine mecbur olursa bu defa gene doğuda Başkanlığı tarafından Sofya’dan İstanbul’a
Ruslara karşı bir müdafaa kuvveti bırakıp batıya gönderilen raporlar; Sofya Askeri Ataşesi
mı yönelinecek?! Ve böyle mekik gibi, bir Mustafa Kemal’in Raporları (Kasım 1913-
doğuya bir batıya gide gele Alman ordusunun Kasım 1914) adlı kitapta yayımlanmıştır ve
hali nice olur?” bunların arasında harbin geleceğine dair
Türk yarbay öngörüsünü muhatabının herhangi bir yorum, analiz türü bir
kendisine daha önce anlattığı bir mizahi olayı değerlendirme yer almamaktadır.

hatırlattıktan sonra bir soruyla tamamlamıştır: 1914 Eylül ayında Sofya’dan İstanbul’a
“Aziz kardeşim, hürriyetin ilanı günlerinde gönderilen ve ATASE tarafından yayımlanan
bilmem nerede nutuk çekmeye kalkışıp da iki raporlarda bu konuya değinilmemesi de kuşku
şaklak üzerine kürsüden inen ve niye indin uyandırmaktadır.
sorusuna karşı ‘Ne… Şaklak ettiler ya! Demek ATASE’nin bu yayınına göre; Kurmay
iş bitti!’ diyen ağanın hali olmaz mı?!” Yarbay Mustafa Kemal, Sofya’da askeri ataşe
“İşte bugünkü halimizi bir mizah lisanıyla olarak bulunduğu 13 aylık sürede Sofya’dan
ifade etmek istersek acaba aynı cümleyi tekrar toplam 95 rapor göndermiştir.
edemez miyiz?” Yayımlanan raporların aylara göre dağılımı
“Bu hikâyeyi sen söylüyordun, şaklak mı, şu şekildedir:

tapşın mı, sen bilirsin!”13 1913 Kasım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2
Doğal olarak Türk yarbayın Avrupa’da 1913 Aralık . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3
henüz başlayan harbin geleceğine dair 1914 Ocak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6
değerlendirmesini bir askeri ataşe olarak 1914 Şubat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8
İstanbul’daki Harbiye Nezareti veya 1914 Mart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10
Genelkurmay Başkanlığı gibi askeri makamlara 1914 Nisan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
da göndermiş olması gerekir. 1914 Mayıs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
Onun gibi görevinde aşırı titiz, son derece 1914 Haziran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12
dikkatli ve disiplinli bir subayın bu gibi 1914 Temmuz . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13
konularda daha hassas davranacağı kabul 1914 Ağustos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
edilmelidir. 1914 Eylül . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4
İmparatorluğun askeri ataşesinin göreviyle 1914 Ekim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

ilgili merkeze gönderdiği rapor/larda söz konusu 1914 Kasım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9

42