Page 40 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Avrupa’da yıldırım süratiyle bitmeyecek, tersine İçindeki kişi isimleri olmaksızın yazılışından

olarak Orta Avrupa devletlerinin taarruzları, dört yıl sonra ilk kez Doktor Rasim Ferit
Doğu ve Batı’da bir hatta duracak ve burası Talay’ın Minber gazetesinde söz konusu mektup
müstahkem mıntıkalar haline getirilecek ve günışığına çıkmıştır.4
hangi taraf bir dış müdahale temin ederse, o taraf 1918 Kasımında Mondros ateşkesinin
kazanacaktır. Bu durum yıllarca sürebilir. (…).”2 henüz başladığı yaralı İstanbul’un hüzün,
Tekrar ediyorum bu tarihi ve stratejik karamsarlık ve eziyetli günlerinde mütevazı bir
açıdan önemli mektup harpten önce gazetede yer alan bu mektuptaki bir analizin
yazılmıştır; elimizde harp başladıktan sonra dönemin vatansever okur-yazarlarının yorgun
arkadaşlarına gönderilmiş ve kahramanımızın zihinlerinde ne tür etki bıraktığı hakkında
geleceği seziş ve öngörü gücünü sergileyen bilgimiz bulunmuyor.
analizlerinin yer aldığı mektupları da Ancak o dönemin koşullarında iz
bulunmaktadır. bırak(a)mayışı da mümkün ve bu anlaşılabilir.

Şimdi, Atatürk’ün geleceği seziş ve öngörü Ve bu ilginç mektup orada o gazetenin
gücünü gösteren diğer önemli kanıtlara sayfasında unutulmuş ve yeni harflerle yayını
geçiyorum. için 41 yıl beklemek gerekmiştir.
1959 yılında Minber gazetesinden
MARNE MUHAREBESİNDEN ÖNCE nakledilen aynı mektubun bazı bölümleri Niyazi
VE SONRA YAZILAN MEKTUPLAR Ahmet Banoğlu’nun Tarih-Coğrafya Dünyası
1968 Ekiminde Cumhurbaşkanı dergisinin birinci sayısında ilk defa yeni harflerle
Atatürk’ün Genel Sekreteri ve dönemin yayımlanmıştır.5
tanıklarından Profesör Hikmet Bayur; Belleten 1968 yılında Belleten dergisinde Profesör
dergisinde modern Türkiye’nin kurucu liderinin Hikmet Bayur’un “Atatürk’ün Seziş Gücüne

geleceği seziş ve öngörü gücüne dair çok ve İnsandan Anlayışına Üç Örnek” yazısı gibi
önemli bir mektubunu dikkatlerimize Profesör Enver Ziya Karal da Türk Dili
sunmuştur.3 dergisinde “Unutulmuş Belgeler (Kasım
Aslında bu ilginç mektubun ilk 1918)” yazısında bu mektubu hatırlatmak
yayımlanması İstanbul’da 19 Kasım 1918 günü gereği hissetmişlerdir.6
Minber gazetesinde “Nühüfte Bir Sima” (Gizli 1960’lı yıllar biterken bir dolu okur-
Bir Sima) başlıklı yazıda olmuştur. Ahmet Hulki yazarın Türklerin tarihinin göz kamaştıran
imzalı bu yazıda Fransızlarla Almanlar dehasını keşfedemeyip başka halkların
arasında 5-12 Eylül 1914 günlerinde cereyan karizmatik önderlerinin eserlerine yöneldiği
eden Marne muharebesinden hemen sonra 17 birkaç kuşağın zihin dünyasında bu tarihi
Eylül 1914 günü Sofya’dan Kurmay Yarbay mektup hak ettiği yeri al(a)mamıştır.
Mustafa Kemal’in adı belirtilmeyen bir dostuna 1918 Ekiminde Minber gazetesinde

hitaben kaleme aldığı mektubu aktarılmıştır. kahramanımızın 1914 sonbaharında harbin

37