Page 23 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

12 R. Devereux, a.g.e. , s. 47- 48.

13 Osman Nuri, Abdülhamit-i Sâni ve Devri Saltanatı, İstanbul, 1327, s. 165.

14 Mithat Cemal Kuntay, Namık Kemal Devri’nin Olayları ve İnsanları Arasında II, İstanbul, 1956, s.
75.

15 Robert Devereux, The First Contitutional Period a study of the Mithat Costutionand Parliament,
Baltimore, 1983, p. 47- 48.

16 Örneğin; T.B.M.M yayınlarından, Türk Parlamento Tarihi’nde verilen listede de Meclis-i Tetkikât
Azâsı Ömer Efendi’nin ismi bulunmamaktadır. Türk Parlamento Tarihi, Meşrutîyet’e Geçiş Süreci: I.
ve II. Meşrutîyet, c. 1 T.B.M.M. Vakfı Yay., No: 14, 1996, s. 51

17 “Devlet-i Aliye’nin İdâre-i Umûmiyesi Hakkında Kavânin ve Nizâmâtın Müzakeresine Memur
Komisyon Mazbatası” , B. Sıtkı Baykal, a.g.m., s. 605-606, Belge No: 6.

18 Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Yıldız Esas, 23/313-I-C; Belge No. 12- 13.

19 Komisyon üyesi olmayanlar da zaman zaman toplantılara katılabiliyorlardı. Mekâtip-i Askeriye
Nâzırı Süleyman Paşa’da bazı toplantılara katılmıştı. Süleyman Paşa Muhakemesi, s. 56 “Meclis-i
Umûmi’ nin Nizamât-ı Esâsiyesini tanzim etmeye memur olan komisyon-u mahsus, dün dahi içtima
etmiş Mekâtib-i Askeriye Nâzırı Süleyman Paşa hazretleri dahi hazır bulunmuştur. Basiret’ten naklen,
16 Teşrin-i Sâni, 96.

20 Temuçin F. Ertan, Osmanlı Devleti’nde Anayasalı Rejime Geçiş (1876 Kanun-ı Esasi’si), Hacattepe
Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1995, S. 1-2, s. 134-155

21 Ahmet Saib, Abdülhamit’in Evail-i Saltanatı, II. Baskı, Hindiye Matbaası, Kahire, 1326, s. 41-43

22 Cemal Kuntay, a.g.e. , s. 82.

23 Komisyon ilk olarak Mebuslar Meclisi’nin kimlerden, nasıl oluşacağını ve nasıl toplanacağını belir-
lememiştir. Hazırlanan geçici bir yönetmelikle “Talimât-ı Muvakkate” ilk seçimin İstanbul ve taşrada
nasıl yapılacağı saptanmıştı. 15 Ekim 1876 (26 Ramazan 1293) tarihinde Padişah’ın onayına sunulan
Talimat-ı Muvakkate, 7 Kasım 1876’da (17 Şevval 1293) yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu tali-
mat, 7 madde ile İstanbul’dan ve diğer vilayetlerden seçilecek mebusların sayısını gösteren cetvelden
oluşmaktadır.

24 Cemal Kuntay, a.g.e. , s. 83; Devereux, a.g.e., p. 45

25 Cemal Kuntay, a.g.e. , s. 57; Devereux, a.g.e., p. 45

23