Page 122 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 122
tarih çevresi
Mesudiye ilçesinin eşrafından Aliçavuşoğulları50 sahiplenmiş ve köylüye parça
parça satmışlardır. Bunun beş parçasını da Hoşkadem’den Mustafa Asım ve
kayın biraderi Karamahmudoğlu Mehmed Akyazı ile Karay köyünden
Aliefendioğlu İsmail imkânlarını birleştirerek 1936 yılında satın almışlardır51.
Kendi aralarında bölüşerek yeni sınırlarını çizmişler, herkesin bu sınırlara
uyacağı konusunda bir mukavelename düzenlemişler; aksi takdirde sınırı
bozanın diğer tarafa üç yüz lira ödeyeceğini hükme bağlamışlardır. Senet,
Sevdeş Köyü Muhtarı ve ihtiyar Heyeti tarafından tasdik edilmiştir (YA-MAY-
K2-014)52. Mustafa Asım ve kayınbiraderinin dört yüz seksen yedi lira olan
borçlarını tamamen Mustafa Asım üstlenmiş, iki yüz otuz dokuz lira elli
kuruşunu iki ayda nakden ödemiştir. Kalanı için de Ordu Müftülüğünden ayda
kırk yedi lira olarak aldığı dersiam maaşının altı ay süreyle Aliçavuşoğlu’na
ödenmesi talimatı vererek borcun tümünü kapatmıştır53. Tarlanın bütün bedeli
Mustafa Asım’ın on üç buçuk aylık maaşı ile satın alınan bu arazi tahminen
yetmiş seksen dönüm civarındadır. Kayın biraderinin hissesini de daha sonra
Mustafa Asım devralacaktır. Söz konusu senet dışında aile arşivinde
Aliçavuşoğullarının beş parça tarlayı satışına dayalı bir tapu senedine veya
kaydına rastlamıyoruz. Çünkü ayan ve ağaların Osmanlı döneminde kendi
tasarruflarındaymış gibi üzerlerine yazdırdıkları miri arazilerin sınırları ve
hisseleri çok karmaşıktır. Bu arazilerin ne kendileri ne de mirasçıları tarafından
kendi emekleriyle işlenmemesi, bir kaç nesil sonra varislerin hak iddia ettikleri
hisselerinin kâğıt üzerinde kalması ve ayrıca bu geniş arazilerin içinde veya
bitişiğinde toprak üzerinde bizzat çalışan çiftçilerin mevcudiyeti yüzünden
sınırlar belirsizleşmiştir. Bu sebeple elinde yer tutan kişiler, o yer üzerindeki
hakkını sağlamlaştırmak için aslında fiilen toprakla uğraşmayan
mirasyedilerden hisse toplamaya çalışmışlardır. Yediyıldız ailesinin de
Ayandon ve çevre ekinlikler ile ilgili olarak bu amaçla edinilmiş olduğunu
sandığım birçok tapu belgesi mevcuttur54. Mustafa Asım’ın çocukları ve
50 Bu aileden Sami Bey, 1928-1932 yılları arasında Mesudiye’de belediye
başkanlığı yapmıştır. Kuvayı Milliyeyi destekleyenlerdendir. Mesudiyeli mübadillerin
zarar görmeden ayrılmalarına yardımcı olmuştur. Yine aynı aileden Aliçavuşoğlu
Mehmet Karakaya, eşraftan biridir. 1940-1944’te belediye başkanıdır. Mesudiye’de
manifatura mağazası vardı. Daha sonra Ordu merkezden araziler almış ve buraya
taşınmıştır. Çocukları İstanbul’a yerleşmiştir. Ondan sonra aynı aileden Hamit
Karakaya (1944-1946) belediye başkanı olmuştur. O da tüccardır. Onun da büyük
manifatura mağazası vardı.
51 Satıcılar, Aliçavuşoğlu Hami ve muhtemelen eşi olan Hacıhalilzade kızı
İnayet Hanımdır.
52 İmzalı mukavelename daktilo ile yazılmıştır. Eski yazı müsveddesi de
arşivimizdedir ( YA-MAY-K4-118).
53 Aliçavuşoğlu tarafından hazırlanan hesap pusulaları için bkz. YA-MAY-
K4-114. Her para alışta Aliçavuşoğlu aldığı miktarı belirten bir pusula imzalamıştır
(YA-MAY-K4-113A, 113B; YA-MAY-K6-106A, 106B, 106-C, 106D). Bir aylık da
İstanbul’a gönderilmiştir (YA-MAY-K6-102).
54 Bkz. YA, Tapular Kitabı, s. 115-165. Bunların otuz üç tanesi Ayandon
mevkii ile alakalıdır. Çevre ekinliklerin adları şunlardır: Bayrakyarı, Çakırtarla,
Çakmakaltı, Çityanı, Değirmentarla, Değirmencioğluyeri, Kavaklar,
121
