Page 117 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Ağa’nın yedi çocuğu olduğu için elindeki arazilerin yetmediği ve yeni yerler
almak zorunda kaldığı anlaşılıyor. Mehmed Ağa’nın oğlu Mustafa Asım’ın
nüfusu daha kalabalıktır. Fırsat çıktıkça yeni yerler satın alacaktır.
Araştırmamızın bundan sonraki kısmında, Aybastı Emlak Komisyonu’nun
1937 yılında emlâk vergilerini belirlemek üzere tespit ettiği bu yeni tarlaları
incelemeye çalışacağız.

10.Sekere: Sekere mevkiindeki bu arazi parçası (Tablo 2), yukarıda
anlatılan Hacıyeri’nin kuzey sınırı ile Kadîl/Kadıgil Mahallesi arasında, batıda
ırmağa doğru uzanan alandadır. Daha sonra göreceğimiz Düztarla ve Hıyarlık
ile aynı mevkidedir. Miri arazi statüsündedir. Mahalleye adını veren
Kadıosmanoğlu ailesinden Mustafa Hoşkadem’de 1921-1926 yılları arasında
muhtarlık ve aşar kabzımallığı yapmıştır. Ayrıca 1834 tarihli Nüfus Defteri’nde
adı geçmeyen Karamahmudoğlu27 lakaplı bir aile daha sonraki bir tarihte
Hoşkadem’e gelip yerleşmiştir. Özellikle Hoşkadem’in büyük kesimi bu
aileden Halid Ağa (öl.1889) ile Edhem Ağanın eline geçmiştir.
Karamahmudoğulları, Aybastı’dan çıkan ve Karadeniz bölgesinin en güçlü
ayanlarından biri haline gelen Haznedaroğullarının Hoşkadem’e muhassıl
olarak yerleştirdiği adamları olabilir. Zira köyün ırmaktan tepeye kadar uzanan
büyük kısmını ele geçirmişler ve uzun yıllar köylüye icara vererek ürüne ortak
olmuşlardır. Buralardaki bütün tarlalarda Haznedaroğullarının da hisseleri
vardır. Bu durum aralarındaki ilişkiyi göstermektedir.

Karamahmudoğulları ailesi içinde hissedarlar arasında imzalanan 1928
tarihli bir senede28 göre, Hoşkadem tepesinden ırmağa kadar uzanan mıntıkada
dokuz tarla arasında yer alan Sekere, üç dönümlük yer olarak gözüküyor (YA-
MAY-K8-172). Tablo 2’ye göre, Mustafa Asım’ın Sekere tarlasında iki
dönüm yeri vardır. Arşivimizde Osmanlı dönemine ait bu tarlayla ilgili belge
bulunmuyor. Demek ki, Mustafa Asım onu 1919-1937 tarihleri arasında satın
almıştır. Mustafa Asım’ın oğlunun da Karamahmudoğullarından aldığı yerler

27 1834 Nüfus sayımında Hoşkadem’in komşu köyleri Eceli ve Beylerli’de
Kadıosmanoğulları vardır (Büyük 2020: 283, 307). Hoşkadem’e buralardan gelme
ihtimali güçlü gözüküyor. Bu sayımda Ordu’nun başka köylerinde de
Kadıosmanoğulları gözüküyor ki bunlar arasında Perşembe kazasının Afurlu ve
Bolatlu köylerinin göçebelerinden bazıları da bu lakapla anılıyor (Büyük 2020: 195,
241). Bunlar da Hoşkadem’e yerleştirilmiş olabilirler. 1834 yılında yok ama 1911
yılında Aybastı’nın İliftigâr köyünde de daha sonra yerleşen Karamahmudoğulları
vardır. Bunlar 1911 yılında Hoşkadem’den Mustafa Asım’ın iki inek ve iki öküzünü
çalmışlardır. Şikâyet üzerine ikrar etmişlerdir (YA-MAY-K4-166).

28 Bu senet pullu imzalı, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından tasdiklidir. 21
Şubat 1928 tarihlidir. Söz konusu dokuz tarla, Abdalalanı’nda, Sekere mevkiinde,
Dağkırığ’ında, Akçukur’da, Cagat’ta, Anbarönünde, Hıyarlık’ta, Kadıyeri’nde ve
Tamyanı’ndadır. Her birinin sınırları belirlenmiş, arz-ı miri hisselidir. Yirmi altı
buçuk dönüm dokuz parça tarlanın annesi Osman kızı Hasna’dan kendisine intikal
eden yirmi hissede beş hissesini, Alicanoğlu Mehmed’in kızı Hatice,
Karamahmoğullarından Ahmedbey oğlu Ali ve Mehmed ile torunu Talibe 11.300
kuruşa satıyor. Burada söz konusu olan Hadice, Halid Ağa’nın oğlu Hasan
Süleyman’ın eşi Hadice olmalıdır (YA-MAY-K8-172).

116