Page 121 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

sefer Haznedaroğullarından iki başka varis ortaya çıkıyor, ödeme yapılarak
onların ferağı da alınıyor43.

Kaşaltı: Kaşaltı ailenin arazileri arasında aile arşivindeki belgelerde ilk
defa 1937 yılında ortaya çıkıyor (Tablo 2). Burası ailenin en eski yerlerinden
olan Hacıyeri’nin doğusundadır. İki tarla arasında ailenin önceki nesillerinin
yaptığı bir ev köhnemiş vaziyette 1950 öncesine kadar duruyordu. Sonra onun
yerine Mustafa Asım’ın oğlu Senai iki katlı yeni bir ev yaptırdı. Hacıyeri’nin
batısında yer alan Sarıyar gibi Kaşaltı da vaktiyle mera iken sonradan tarla
haline getirilmiştir. 1968’lerde diğer yedi yerle birlikte bu tarlayla da ilgili
olarak Haznedaroğullarından iki hisse satın alınmıştır44. Buranın dörtte bir
hissesi ise, Karamustafaoğulları ailesine mensup dört kız kardeşten alınıyor45.
Tapunun geldisi Mart 1290/1873 Yoklamasına dayanıyor. Veriliş tarihi
1970’tir. Tapu kayıtlarındaki veriler, mutasarrıflarının uzun yıllar burayı ekip
biçemediğini, boş bıraktığı için mera haline gediğini, Mustafa Asım’ın
1937’den önce satın aldığını, Yediyıldız ailesinin kırklı yıllarda tarla haline
getirdiğini gösteriyor.

Ayandon: Ayandon, Aybastı’nın Sevdeş/Alacalar köyünde bir
mahallenin adıdır. Sevdeşlü adıyla 1455’ten beri bildiğimiz bu köyde, nüfus
1547’ye kadar neredeyse dört misli artmış, yirmi dört haneden seksen bir
haneye çıkmıştır. 1613’e ise altmış bir haneye inmiştir46. Sonra adı Sevdeş’e
dönüşen köyde 1642’de dokuzu mansıp sahibi olmak üzere toplam kırk dokuz
hane yaşıyordu47. 1834 yılında nüfus kırk dörde kadar düşmüştü; erkek nüfus
yüz yetmiş beş kişiydi48. 1834’te, bölgenin boş olan altı mahalline Rumların,
bir yerine de Ermenilerin yerleşmiş olduğunu görüyoruz49. İşte bu tarihlerden
sonra bazı başka yeni yerleşkelerle birlikte gayrimüslimler Sevdeş/Alacalar’ın
daha güneyinde bulunan bir güzleğe de bir mahalle kuracaklar ve buraya
Ayandon adını vereceklerdir. O günlerde burası Sevdeş Rum köyü olarak
biliniyordu. Milli Mücadele sonrası Rumların mübadelesiyle, diğer boşalan
Rum ve Ermeni köyleriyle birlikte burası Hazineye kaldıysa da, nasıl olduysa
akabinde bu gibi yerler hep ayan ve ağaların eline geçmiştir. Ayandon’u Ordu

43Hazinedaroğlu Yaşar ve Hikmet beylerden. YA, Tapular Kitabı, s. 4.
44 YA, Haznedaroğlu Yaşar ve Hikmet Beylerden satın alınmıştır. Tapular
Kitabı, s. 4.
45 Karamustafaoğlu Ali’nin oğlu Mustafa (öl.1891)’nın varisleri Fatma,
Nazife, Kezban ve Gülbahar’dan Senai Yediyıldız ve İzzet kızı Hidayet Akyazı satın
almıştır (YA, Tapular Kitabı, s. 52).
46 Bahaeddin Yediyıldız, Ordu kazası, s. 192.
47 Mehmet Öz – Fatma Acun (2008), Orta Karadeniz Tarihinin Kaynakları
VII –Karahisar-ı Şarkî Sancağı Mufassal Avarız Defteri (1642-43 Tarihli), TTK,
Ankara, s. 268-269.
48 Mustafa Büyük, Orta Karadeniz Tarihinin Kaynakları XI –Perşembe,
Aybastı, Bolaman ve Çamaş Kazaları 1834-1845 Tarihli Nüfus Defterleri-, TTK,
Ankara 2020, s. 299-304.
49 Büyük, s. 383-396.

120