Page 35 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 35
tarih çevresi
Irak`ta Şiiliğin Yayılmasının
Önlenmesine Dair Bir Belge
Prof. Dr Selda KILIÇ
Makalemize konu olan layiha 1860 Binbaşı Ali Riza, Iran-Irak cografyasini ve
yılında Erkan-i Harbiye Dairesi dorduncu sosyal yapisini iyi bildigi gorulmektedir. Zaten
subesi ( Erkan-i Harbiyye-i Umumiyye Dairesi bu raporu da Padisahin emri uzerine
Dorduncu Subesi ) binbasilarindan Ali Riza hazirlamistir. Yine elimizdeki belgelerden3 ve
tarafindan Sultan Abdulmecit`e sunulmustur. de burada verilen bilgilerden daha once de bu
Soz konusu Layiha Basbakanlik konu ve bu cografya ile ilgili olarak baska
Osmanli Arsivi`nde “ Bagdat ve Butun Hitta- raporlarında hazırlandığını görmekteyiz.
i Irakiye `de Intisar Eylemekte Bulunan Raporu hazirlayan Binbasinin Siiligin
Siiyetin Menni-i Ittisa`ina Dair Layiha-i yayılmasının nedenlerini, tarıhsel, ekonomık,
Memlukanedir”1 basligi altinda sıyası, kültürel, cografı ve sosyolojık acıdan
katologlanmistir. Biri kapak, onbiri anlatim kavradıgını ve konunun özüne indiyini
ve hatimme kısmı olmak uzere toplam onüç soyleyebiliriz. Siiliğin Irak`ta
sayfadan olusmaktadir. Anlatim bolumlerine yaygınlaşmasının getireceği sorunları
sayı verilerek alt başlıklar konulmustur. Onuc vurgulayarak bazı öneriler ortaya koymuştur.
alt baslik ile konular, ondorduncu alt baslik da Bu önerılerının de mantıklı oldugunu
hatimme olarak bulunmaktadir2. Kullanilan dil soyleyebılırız. Asırlık ve köklü bir sorun
cok acık olup anlatimi da kuvvetlidir. olarak görülen bir sorunun eskiden olduğu gibi
Belgeden de anlasilacagi uzere Iran`da askeri tedbirlerle yok edilmeye çalısılmadan
uc sene muddetinde Sehbenderlik yapmış olan eğitim yolunu care olarak ileri sürmus
33
