Page 87 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

DİPNOTLAR

2 Qimim Yaoshu’nun yemek bölümlerini oldukça ayrıntılı olarak özetledim ve reçetelerin listelerini Türkçeye çe-
virerek yazıya ekledim. Qimin Yaoshu belki de hiçbir zaman tüm olarak Türkçeye çevrilmeyecektir. Bu nedenle,
yemek araştırmacılarına yararlı olabileceklerini düşündüm.

3 (Yıldırım, 2012, s. 2715) Huang-ti (Sarı İmparator, MÖ 2697-8 - MÖ 2597-8) kurucu imparator ve efsanevi
kahraman olarak tüm halkların babası olarak tanıtılmaktadır.

4 (T’seng, 2013, s. 1) Wei-shu’dan. Burada Çin kaynaklarınca Tabğaçlar da Çin aristokrasisine ilişkilendirilme-
ktedir.

5 (Barthold, 2006, s. 80) Özellikle Divan-ü Lügat-it Türk’ü kaynak alan derslerinde Kaşgarlı Mahmut’un ak-
tardığı kısıtlı bilgi nedeniyle: “Tabğaç kelimesini yalnız Milli Çin sülalesi olan ‘Sun’ idaresindeki ‘Maşin’i ifade
etmek üzere kullanıla gelmişti.” Barthold ‘un derslerini 1927’de verdiğini belirtmeliyim. Tabğaç’ın T’o-Pa - Wei
olmasına karşın “Maşin”i tanımlaması da ilginçtir. Kaşgarlı (2013) Dizin s. 587.

6 (Eberhard, 1996, s. 85) İncelediği 119 kabile içinde 39 adedinin menşeini göstermeğe imkân olduğunu belirt-
mekte, içlerinde Proto-Moğol, Proto-Türk, Hint-Avrupalılaşmış, biri Proto-Tunguz olduklarını yazar. “Bunun
sonucunda içlerinde çok az Proto-Tunguz olmakla birlikte ilk Türk ve ilk Moğol kanları fazla mikyastadır.”

7 Moğolistan, İç Moğolistan ve Kuzey-Doğu Çin’de görülen göçebe Proto-Moğol kabileler

8 Asya Steplerinde yaşayan Hint-Avrupalı göçebe kabileler.

9 (T’seng, 2013, s. 11) Clauson’a dayanarak.

10 (Taşağıl, 2014, s. 170) Tsu Chih T’ung-Chien Metinlerinden: Wei başbakanı T’ai, Chiu-Ch’uanlı bir Sogd
olan “An-no-p’an-t’o’yu Gök Türklere göndererek, onlarla elçilik münasebeti başlattı. Gök-Türkler aslında
batı tarafında küçük bir ülkedir. Kabile isimleri A-shih-na’dır. Nesilleri Altay Dağları’nın kuzey yamaçlarında
oturur ve Jou-janlara demircilik yaparlar. Reisleri T’u-men kuvvetlenmeye başladı sık sık Wei’nin batı sınırlarına
saldırırdı. An-no-p’an-t’o vardığında onun ülkesinin insanlarının hepsi memnun olarak “Büyük ülkenin elçisi
geldi. Bizim ülkemiz bundan dolayı çok çabuk yükselecektir”, dediler.

11 (Yıldırım, 2012, s. 2717, n. 34) Wei Shu tarafından (551-554) yazılmış tarih. T’o-Pa - Wei ve Doğu Wei tari-
hini anlatan önemli bir metindir.

12 (Yıldırım, 2012, s. 2717, n. 36) Wei Shu’dan.

13 (Yıldırım, 2012, s. 2717-2718, n. 40) Wei Shu’dan. Tabğaçların ilk devirleri ve özellikle yerleşik bir Çin ha-
nedanlığı kurmaları için bakınız (Yıldırım, 2012).

14 (T’seng, 2013, s. 21) Tai adını, Wei olarak değiştirerek tarihten gelen bir önem kazanmak istediklerini ileri
sürmektedir; ayrıca (Grousset, 2015, s. 78).

15 (T’seng, 2013) s. 36)

87