Page 213 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

CHP'de muhalefet belirli bir anlam disiplininden olan bazı yöneticileri
kazanmaktaydı. "Takrir"cilerin parti içinde ayrılıkçılık
yapmalarından ötürü susturulmalarından
C. "Dörtlü Takrir"
yanaydılar. Tüm bu görüşlere karşın İsmet
Uluslararası siyasi gelişmelerin ülkenin
İnönü CHP Genel Kurulu'nda "Takrir"ci dört
iç siyasetine yansımasıyla oluşmuş olan ortamı
milletvekilini yönlendirir bir biçimde: "Bunu
değerlendiren CHP'nin muhalif milletvekilleri,
Parti içinde yapmasınlar. Çıksınlar karşımıza
bu ortamın kendilerine verdiği güçle, önce
geçsinler teşkilatlarını kursunlar ve ayrı parti
partide bir dizi liberal önlemlerin alınmasını
olarak mücadeleye girsinler"330 derken CHP
ileri sürecekler, daha sonra da öne sürmüş
Grubu'nda görüşülecek "Takrir"e karşı
oldukları ve olmasını istedikleri gelişmelerin
alınacak karara da ışık tutuyordu. "Milli Şef"
içinde yerlerini alacaklardı. İşte "Tek Parti
İsmet İnönü'nün 19 Mayıs konuşmasında
Yönetimi" karşısında kendi konumlarını
demokrasi yolunda ilerleneceğini belirtmiş
belirleyecek olan ilk önemli gelişme, Türk
olmasına karşın, CHP Grubu "Takrir"i
siyasi tarihine "Dörtlü Takrir" diye geçmiş
yalnızca imza atan dört milletvekilinin
olayla başlamıştı. CHP içinde muhalefeti
muhalefeti ve geri kalanların oybirliği ile geri
temsil eden dört lider 7 Haziran 1945 günü
çevirdi.331
CHP Meclis Grubu Başkanlığı'na dört imzalı
bir önerge verdiler.326 "Dörtlü Takrir"i veren D. Muhalif Partilerin Kuruluşu
milletvekilleri, bu önergelerinde açıkça, Uluslararası siyasal koşulların
Türkiye'de çok partili bir düzene geçilmesini değişmesiyle "Tek Parti Yönetimi" gerek

istemekteydiler. Fakat bunu açıkça TBMM'de gerek basın üzerinde baskıcı bir
söyleyememişler, sanki CHP içinde bunu yöntem yerine daha hoşgörülü bir tutum içine
gerçekleştirilecekmiş gibi davranmışlardı.327 girmesi bir taraftan Türkiye'nin işçi ve
"Dörtlü Takrir"i veren milletvekillerine aydınlarına yardımcı olurken, aynı zamanda
önderlik eden Celal Bayar'dı, ama "takrir" Hükümet'in karşılamaya hazır olmadığı yeni
verme düşüncesi ilk olarak Fuat Köprülü ve beklentiler yaratıyordu. İşçi kesiminin öncüleri
Adnan Menderes'ten gelmiş, Celal Bayar'ın daha yüksek ücret ve "grev hakkı" isterken,
onayı alınmış, O da Refik Koraltan'ın işverenler ise; verilen ödünlere karşı
katılmasını sağlamıştı.328 çıkıyorlardı. Öte yandan kırsal kesimde büyük

"Takrir" CHP'nin üst yönetiminde toprak sahipleri yasa gereği toprak dağıtımına
tepkiyle karşılanmıştı. "Takrirciler" Parti'de bu karşı çıkarken başta üniversiteliler olmak
tarzda bir yenilik istemekten daha çok, üzere, aydınlar daha çok siyasi ve kültürel
Parti'den ayrılmakla suçlandı. İleri sürdükleri serbestlik istiyorlardı. Bürokratlar ise;
istekleri ise, bu düşüncenin bir gerekçesi ayrıcalıklı durumlarını kısıtlayacak her türlü
olarak görülüyordu.329 CHP'nin parti önleme ve oluşuma muhalefet ediyorlardı.332

211