Page 195 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

durdurulmuştu. 28 Şubat'ta Türkiye'de görev sonradan kanıtladığı gibi, haklı kaygılara
yapan tüm İngiliz mühendis, tekniker ve dayanan Türk sorunlarını bir türlü
danışmanlar ülkeyi terk etmişlerdi. Kahire'deki kavrayamayan Müttefikler için "güç" bir
İngiliz üssünde eğitim gören Türk pilotları da dönem ve Sovyetler Birliği ile ilişkilerine
Türkiye'ye geri dönmüşlerdi.199 egemen olan "tehlikeli kararsızlık" yüzünden,
Türkiye için "tehditlerle dolu" bir dönem
Müttefiklerle Türkiye arasındaki bu son
başlamıştı.202 İngiltere'nin Ankara
olumsuz durum, İngiliz ve Amerikan basın ve
yayın organlarında geniş bir biçimde yer Büyükelçisi Hugessen, Türk Başbakanı
almaktaydı. Bunun tek sorumlusunun Türkiye Saraçoğlu'na yakın bir gelecekte Türkiye'nin
olduğunu söyleyen müttefik propagandası, "Savaşa girme ya da savaştan sonra tek başına
Türk dış siyasasını sert bir biçimde kalma alternatifleri arasında bir seçim yapmak
eleştirmekteydi. İngiliz basını Türk siyasasının zorunda kalacağını"203 açıkça belirtmişti.
savaşa girmemek için sürekli "Bahaneler ABD bile Türkiye'nin içinde bulunduğu zor
yarattığını ve ittifak yükümlülüklerini yerine duruma ve başına gelenlerin tümüne sırt
getirmediği, bunun sonucunda Türkiye'nin çevirmekle, İngiltere'ye uymuş

hem şimdi yalnız kaldığını hem de savaştan görünmekteydi.204 Böylece Sovyetler Birliği
sonra yalnız kalacağını" belirtiyordu. Türk de yapayalnız kalmış olan Türkiye ile
basınında İngiltere'nin yalnızca kendi bencil sorunlarını kendi bildiği biçimde çözümlemek
siyasasını uyguladığı ve hiç anlayış için geniş bir serbestliğe kavuşmuş
göstermediği savunuluyordu.200 1944 yılının olacaktı.205
kış ayları Türk-İngiliz ilişkilerinde ciddi bir İşte Türkiye'nin yalnızlığa düşmüş
bunalıma tanık oluyordu. olduğu böyle bir dönemde, Türk Hükümeti

B. Müttefik Tepkilerine NedenOlan Müttefiklere yanaşmak amacıyla gerek iç
İç Siyasette Değişiklik gerekse daha sonraki aylarda dış siyasetinde
köklü değişikliğe yöneldi. İngiltere ve ABD'yi
Almanya'nın tüm cephelerde çökmesi,
tatmin için "Batı demokrasilerinin duygularını
müttefiklerin Fransa'da, Belçika'da büyük
çok inciten" Varlık Vergisi'ni yürürlükten
zaferler kazanması, ABD ve İngiltere'nin
kaldırdı. Sovyetler Birliği'ni "memnun" etmek
Türkiye ile ilişkilerini "dondurmaları",
için bu devletin hegemonyası ve sınırları
Batı'dan gelen yardımların durma aşamasına
içinde bulunan, "Türk halklarının
gelmesi, her şeyden önemlisi, Sovyetler Birliği
bağımsızlığı" için uğraş veren Türkçü ve
ile olan görüşmelerin kesilmesi sonucu bir
Turancıları insafsızca susturdu.
Sovyet tehdidinin kendini göstermesi 1944 yılı
ilkbahar ve yaz aylarında Türk siyaseti 11 Kasım 1942 günü TBMM'de kabul
üzerinde "dayanılmaz baskılar yaratan edilerek yürürlüğe giren Varlık Vergisi
etkenler"201 olmuştu. Gelişen bu olayların Kanunu'nun, Tek Parti Yönetimi'nin ulaşmış

193