Page 194 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 194
tarih çevresi
gemilerinin Türk Boğazlarından Akdeniz ve 5 adet türlü tonajlarda Alman savaş ve
Karadeniz'e serbestçe geçmelerine izin yardımcı savaş gemilerinin Mayıs ayı
verilmiş olduğuna yönelik savların, yine sonlarında ve Haziran ayı başlarında
Müttefik Devletler tarafından ileri Karadeniz'den Ege Denizi'ne geçmelerine izin
sürülmesidir. verdiği için Türkiye'yi bir kez daha protesto
etmiştir.196
Alman-Sovyet savaşı tüm şiddeti ile
sürerken, Sovyet Hükümeti, Montreux Sovyetler Birliği, Türk Boğazları
Boğazlar Sözleşmesi'nin ağır bir biçimde üzerindeki tarihsel emellerini gerçekleştirmek
çiğnendiğinden söz ederek "Seefalke" adlı bir için, Mihver Devletlerinin savaş gemilerinin
Alman Sahil koruma gemisinin 9 Temmuz Boğazlardan geçip kendisine zarar
1941'de, "Tarviso" adlı bir İtalyan yardımcı verdiğini,197 savaş boyunca ve sonrasında,
savaş gemisinin 1 Ağustos 1941'de ticaret Müttefiklerin şimşeklerini Türk Hükümeti ve
gemisi görünümünde Boğazlardan devlet adamlarının üzerine çekmek için
sonuna dek akıllıca kullanacaktır.
Karadeniz'e geçmesini örnek göstermiş,
Türkiye'yi bu konuda protesto etmiştir.193 IV. Savaşın Sonuna
Müttefikler aynı türden savlarını ve protesto DoğruTürkiye'nin Müttefiklere Yaklaşma
notalarını 1942 yılının Kasım ve 1943 yılının Çabaları
Şubat aylarında da sürdürmüşlerdir.
A. 1944 Yılında Kilitlenen ABD-
Türkiye-İngiltere ve ABD arasında İngiltere ve Türkiye İlişkileri
"krom sorunu" yüzünden soğukluk tüm şiddeti Türkiye'yi savaşa sokmak amacıyla
ile sürerken, bu kez İngiltere'nin bu sorunun
1944 yılının Ocak ve Şubat aylarında
üzerine Karadeniz'den Ege ve Akdeniz'e sık
Ankara'da biraraya gelen Türk ve İngiliz
sık geçmeye başlayan, ticaret görünümlü askeri uzmanları toplantısında, Türk
Alman savaş gemilerinin durdurulmasını yetkililerinin gereğinden çok araç ve gereç
istemesi194 olayın daha da genişlemesine ve listesi nedeniyle başarısızlıkla sonuçlanınca,
önem kazanmasına neden olmuştur. Buna Türkiye'nin ABD ve İngiltere ile olan ilişkileri
karşılık Türkiye'nin Müttefik devletlere karşı son derece gerginleşti. Churchill açıkça; "barış
tutumunda 1944 yılının başlarında da hiçbir konferanslarında Türkiye'nin sağlam bir yer
değişiklik gözlemlenmemiştir. İngiltere her edinemeyeceğini"198 söylemekteydi. 1944
geçen mihver gemisinin adını ve özelliklerini yılının ilk aylarından başlayarak hemen her
bildirerek, her defasında Türk Dışişlerine bir gün yeni bir olayla gerginleşen Türk-İngiliz
protesto notası göndermek zorunda ilişkileri, Churchill'in bu açıklamasıyla kopma
kalmıştır.195 SSCB de İngiltere'ye koşut noktasına gelmiş bulunuyordu. Buna bağlı
olarak, Haziran 1944'te Karadeniz'de askeri olarak 1944 Şubatı başında İngiliz ve
harekata katılmış bulunan "E.M.S" sınıfından Amerikan silah yardımı hemen
192
