Page 189 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

kendilerini dolandırıcıların kurbanı olarak başından beri geçen süre içinde elde edilen
gören maaşlı bürokratlar arasında tüccarlara servet ve kazançlara bir ölçüde el koyma
karşı gözle görülür kızgınlıklar biçiminde Hükümet'e yetki veren
oluşturmuştur.147 Bu nedenle Saraçoğlu düzenlemeleri 153 içeren Varlık Vergisi
Hükümeti en kısa zamanda etkin önlemler Kanunu Tasarısı, 9 Kasım 1942 tarih ve
almak zorundadır. Bu etkin önlemlerin 6/4067 sayı ile Hükümet tarafından TBMM'ye
başında çaresiz yeni vergilere yönelmek ilk getirilmiştir.
sırayı almaktadır. Ancak olağan koşullarda Başbakan Saraçoğlu tasarıyı sunuş
bile, Türk Vergi Sistemi çağdışıdır; savaş konuşmasında: "uzun tetkiklerden sonra
döneminde, eşi görülmemiş enflasyonla ve hazırlanan bu kanun lahiyası başlıca üç
çarpık gelir dağılımı ile baş etmede tümüyle matrahtan para toplayacaktır..tüccarlar, emlak

yetersiz kalmaktadır.148 Bu nedenle sahipleri, büyük çiftçiler. Harp yıllarında en
Saraçoğlu Hükümeti Türk Vergi Sistemi çok parayı tüccarlar kazandığı için Varlık
dışında olağanüstü yeni önlemler düşünmeye Vergisi'nin en büyük yükünü bittabi onlar
başlamıştır.149 Sonuç olarak, savaş boyunca taşıyacaklardı."154 diyerek ülkenin içinde
yaşanan ekonomik bunalım, bütçe açıkları, bulunduğu zor koşulların kaynaklarını Milli
enflasyon ve vurgunculuk, Varlık Vergisi adı Şef'e koşut bir biçimde açıklamıştır. 11 Kasım
altında olağanüstü bir uygulamanın gerekli 1942 günü TBMM vergilendirilmemiş servet
koşullarının oluşmasına yol açmıştır.150 üzerinden alınacak, görünüşte haklı

gerekçelere dayanan tasarıyı onaylamıştır.155
Milli Şef İsmet İnönü, TBMM'nin yeni
Ancak, servet ve kazanç sahiplerine karşı
toplantı dönemini açarken 1 Kasım 1942'de bu
Hükümet'e böyle geniş ve radikal bir yetki
ortamı şöyle tanımlayacaktır: "...Bulanık
tanınması, CHP içinde önemli tartışmalara
zamanı, bir daha ele geçmez fırsat sayan
neden olmuştur. Hükümet bu yetkiyi alırken,
batakçı çiftlik ağası ve elinden gelse teneffüs
Başbakan Şükrü Saraçoğlu, Parti Meclis
ettiğimiz havayı ticaret metaı yapmaya
Grubu'nun gizli oturumunda vergi
yeltenen gözü doymaz tüccar... Ticaretin ve
uygulamasıyla ilgili olarak şunları söylemiştir:
iktisadi faaliyetlerin serbestliğini bahane
".Bu kanun aynı zamanda bir devrim
ederek milleti soymak hakkını hiç kimseye,
kanunudur. Bize ekonomik bağımsızlığımızı
hiçbir zümreye tanımamalıyız."151
kazandıracak bir fırsat karşısındayız.
İnönü'nün bu konuşmasının ardından, Piyasamıza egemen olan yabancıları böylece
ilk olarak Başbakan Şükrü Saraçoğlu ortadan kaldırarak Türk piyasasını Türklerin
tarafından hazırlanmış; hazırlık çalışmalarına eline vereceğiz..."156 Bu konuşmaya göre
Maliye Bakanı Fuat Ağralı, Müsteşar Esat Varlık Vergisi Kanunu'nun bir başka amacı
Tekeli ve Teftiş Kurulu Başkanı Şevket Adalı daha ortaya çıkmaktadır. Kanunun uygulaması
da katılmış.152 olduğu ve temelde savaşın aşamasında bu gizli amaç kendini daha çok

187