Page 12 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

DİPNOTLAR

1 Alptekin Müderrisoğlu, Kurtuluş Savaşının Mali Kaynakları, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 1990, s.93-
94; Cemal Kutay, Türkiye İstiklal ve Hürriyet Mücadeleleri Tarihi, cilt; IXX, Ercan Matbaası, İstanbul 1961,
s.10830,10831; Vehbi Cem Aşkun, Sivas Kongresi, ikinci baskı, Tan Matbaası İstanbul 1964,s.29.

2 Tevfik Çavdar, Milli Mücadele Başlarken Sayılarla Vaziyet ve Manzara-i Umumiye, Milliyet Yayınları, İstan-
bul 1971, s-90

3 Bünyemin Duran, “Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Türkiye Tarımdaki Gelişmeler (1870-1914)” V. Mil-
letlerarası Türkiye Sosyal ve İktisat Tarihi Kongresi, Tebliğler, M.Ü. Türkiyat Araştırma ve Uygulama Merkezi,
İstanbul 21-25 Ağustos 1989, s-338.

4 I. Dünya savaşı 400 milyon lira harcama yaptırmayı gerektirmiştir. Abdüllatif Şener, “Tanzimat ve Meşruti-
yet’te İktisâdi ve Mâli Politikalar”Ekonomi ve Toplum, Osmanlı Özel Sayısı, sayı:32, Ankara 200, s.287;Ayrıca
bak; Vedat Eldem, “Cihan Harbinin ve İstiklal Savaşının Ekonomik Sorunları “, Türkiye İktisat Tarihi Semineri
Metinler Tartışmalar, 8-10 Haziran 1973, H.Ü. Yay, Ankara 1975, s.388.

5 Şener, a.g.m,s.287.

6 Müderrisoğlu, a.g.e.s.127

7 Elimizdeki söz konusu belgenin tarihi 27 Nisan 1922 ( 27-IV-1338) dir.

8 Müderrisoğlu,a.g.e.,s.257,260

9 Merkezi Erzurum’da bulunan Kazım Karabekir Paşa komutasındaki 15. Kolordu, 1921 yılı başlarına kadar
kendi olanakları ile ayakta durmuştu. Doğu ordusuna Maliye Bakanlığınca bir kuruş dahi tahsis edilmemiş, ordu
I.Dünya savaşı sırasında bu bölgede depolanan ve düşmandan ele geçirilen askeri eşya ve yiyecek stoklarını kul-
lanmıştır. Böylesine mali kaynaklardan yoksun bulunan doğu ordusu, 30 Mayıs ve 4 Haziran 1920 günlerinde,
doğu sınırlarımıza saldırıda bulunan Ermenilere karşı taaruz etmek için Meclisten yetki istemişti. Sovyet Rusya
ile yeni ilişkiler kurulduğu o günlerde bu taaruza izin verilmemişti. Ermenilerin Oltu ve Tuzla’yı, Gürcülerin
Artvin’i işgal etmeleri ve daha ileri gitmeleri üzerine B.M.M. bir kuruşluk mali olanak sağlayamadığı ordusuna
taaruz için yetki tanımıştı. 28 Eylül 1920 günü taaruza geçen Doğu Ordusu 29 Eylül’de Sarıkamış’ı, 30 Ekim’de
Kars’ı ve 7 Kasım’da Gümrü’yü zabtetti. Taaruz hedefine ulaşılmış ve çok az bir kayıpla doğudaki Misak-ı Milli
sınırlarına varılmış, 2 Aralık 1920 günü Gümrü Anlaşması imzalanmıştı. Müderrisoğlu, a.g.e., s.265.

10 Müderrisoğlu,a.g.e.,s.275.

11 Müderrisoğlu, a.g.e, s. 492-495.

12 Tüzük Maddesinin 3., TİTEA, Kutu No : 97, Belge No : 17, “6. sual” ile sorulmaktadır.

13 TİTEA, Kutu No: 97, Belge No: 17, “sual 7”

14 TİTEA, Kutu No : 97, Belge No : 17, “1. sual”, “2. sual” ile kazanın bu bilgileri de sorulmuştur.

15 Müderrisoğlu, s.g.e, s. 494; TİTEA, Kutu No : 97, Belge No : 17, “3. sual” de beş bin lira veya daha ziyade
sermayeli şirket varmıdır? Varsa nerelerde ve kimlerdir ? Denilerek sorulmaktadır.

12