Page 22 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

yüzünden yarım kaldı26. İmar Meclislerinin çaba¬larıyla başlanan Trabzon-Erzuram karayolu ve Bur-
sa-Gemlik yolu bitirilemedi. Bu amaçla yapılan bütün harcamalar yeterli kaynak ve daha önemlisi
yeterli ilgi gösterilmeyişi yüzünden yanm bırakıldı. Yapılmış olan harcamalar da böylece boşa gitmiş
oldu.

Tanzimât'ın ilk yıllarında yürütüldüğünü gördüğümüz İmar Meclisleri uygulaması, Tanzimatçı
Osmanlı ricâlinin başta Mustafa Reşid Paşa ve Meclis-i Vâlâ başkanı Süleyman Paşa olmak üzere,
yürütmeye çalıştıkları çok yönlü yararlan görülebilecek bir girişimdi. Tanzimat Dönemi sanayi hare-
ketlerinde de görüldüğü gibi27 iç siyasi çekişmeler ve ilgisizlik yüzünden yanm bırakılarak istenen
sonuçlar alınamadığı gibi, girişilen projelere yapılan harcamalar da işe yaramamıştır. Tanzimat hare-
keti başanlı olup ülkenin yaralannı saracakken iç çekişmeler ve sürekliliği olan bir devlet politikasının
olmaması ve yeniliklerin şahıslara bağlı olması nedenleriyle reformlar yöneticilerin görev süreleri
kadar devamlılık gösterebilmiş, tamamlanamamıştır, idare ve hukuk alanlannda görülen başarı ba-
yındırlık, sanayi, ekonomi gibi alanlarda eksik ve yanm kalmıştır.İmar Meclisleri bu durumun tipik
örneklerinden birisi olmuştur.

EK

Veliyyii’l-himemâ Kerimü'ş-şiyemâ Devletlü inâyetlü Atûfetlü Efendim Hazretleri,

Ma'lûm-ı âlî buyunılduğu üzere ma'mûriyyet-i memâlik ve teba'a kaziy- ye-i nâfıa ve mülteze-
mesinin istihsâl-i esbâb^ı icrâiyyesi niyet-i hâlisesiyle sâye-i şevket-vâye-i hazret-i mülûkânede bu
kerre teşkîl ve tebsîl kılınan Meclis-i Muvakkat-i İ'mâriyyeden Erzurum ve Diyarbakır Eyâletleri ve
Elviyye-i Selâse meclisleri me'mûrlarının mahallerine bi'l-vûsul me'mûriyyetlerini mutazammın olan
evâmîr-i aliyyenin lâzımü'l-huzûr muvâ- cehelerinde ve veçhile feth ü kıraat ve mezmûn-ı münîfi ne
sûretle cümleye ilân ve işâ'at olunduğu ifâdesini ve Niş Eyâleti Meclis-i İmârına dâ'ir tarafına yazılar
tahrîrâtın vâsıl olmasıyla cevabını hâvî ve tahkîk-i temettü'ât ve tes7 viyye ve tahsîl-i virgü mâddel-
erine ve mevâdd-ı sâ'ireye mütedâ'ir tasdîr kılınan iki kıta fermân-ı âlî sûretleri Karahisar-ı Sâhib'de
dahî bi'l-kıraa tevârüd iden teşekkür mazbatasının gönderildiğini muhtevî Erzurum ve Niş vâlileri
ve Hüdâvendigâr Eyâleti Müşiri atûfetlü paşalar hazerâtımn tahrîrâtıyla Elviyye-i Selâse-i merkume
müşiri atûfetlü paşa hazretleri tarafından gelen mazbata ve âhâlî canibinden verilen mahzar ve sal-
ifü'z-zikr Diyarbakır ve Elviyye-i Selâse meclisleri re'is ve a'zâsınm vârid olan tahrîrât-ı müşterekele-
ri manzûr-ı âlî-i cenâb-ı cihân-bânî buyurulmak içün cümleten sûy-i sâmî-ı âsâfanelerinfe gönderilmiş
olduğu beyânıyla tezkere-i senâverî terkîm kılındı efendim.

Ma'rûz-ı çâker-i kemîneleridir ki,

Râhe-zib-i ta'zîm olan işbu tezkere-i sâmîyye-i âsâfâneleriyle zikr olunan tahrîrât ve mazbata ve
mahzar meşmûl-i hâze-i şevket-ifâza-i hazret-i şâ- hâne buyurulmuşdur. Me'mûriyyet-i mûmâ-iley-
hımin sâye-i muvaffakatvâye-i hazret-i mülûkânede ol veçhile mahallerine bi'l-vüsûl evâmîr-i aliyye-i

22