Page 21 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Rumeli'de on görev bölgesine ayrılmış ve her bölgeye üçer kişiden oluşan İmar Meclisleri gönderilm-
işti. Aynca, her bölgenin iki temsilcisi (vücûh ve kocabaşı) de bu meclislere çalışmalarında yardımcı
olacaklardı. İmar Meclislerinin görev bölgeleri Meclis-i Vâlâ'ya bağlı olarak şu şekilde belirlenmişti:21

Meclisler bir başkan, iki üye ve bir kâtipten oluşmaktaydı. Meclis başkanları askeriyeden mirliva
rütbeli kişiler arasından seçilmişti (Bu seçimde Meclis-i Vâlâ başkanı Süleyman Paşa'nın askeriye
kökenli oluşu rol oynamış olmalıdır). Üyeler ise, özellikle malî işlerden anlayan bir sivil memur ve
ilmiye sınıfına mensup bir görevliden oluşuyordu. Böylelikle, gittikleri yörelerde hem askerî, hem
İdarî ve malî ve hem de şer'î konularla inceleme ve denetleme yapabileceklerdi. Yazışmalar ise görev-
lendirilen kâtiplerce yürütülecekti22. Ayrıca, meclis başkan üye ve kâtiplerine maaşlar bağlanarak, git-
tikleri bölgelerde halka yük olmadan ihtiyaçlarını sağlamaları sağlanmıştı23.

İmar Meclisleri, gittikleri eyaletlerde varolan sorunları ve böl-genin imarını, ziraat ve ticaretinin
geliştirilmesi için neler yapılmasının gerektiğini belirleyerek raporlar halinde Meclis-i Vâlâ'ya bildi-
recekler ve meclisçe yapılması uygun görülenler için hükümet gerekli girişimleri başlatacaktı. İmar
Meclisleri görev bölgelerine giderek yedi sekiz ay hatta bazan bir yıl incelemelerde bulunarak hazır-
ladıkları raporları Meclis-i Vâlâ'ya gönderdiler24. İmar Meclisleri gittikleri bölgelerde büyük sevinç
gösterileri ve top atışlarıyla karşılandılar. Eyaletin ileri gelen yüksek yöneticileri, kaymakamlar, kadı,
naip, muhtar ve imamlar ve halk toplanarak meclis başkanının beraberinde getirdiği padişahın hattı
törenle okunuyordu. Olay daha çok vergilerin indirileceği ve bu konudaki aksamaların giderileceği
umudunu doğurmuş ve halk nezdinde sevinç yaratmıştı25. İmar Meclisleri gezdikleri bölgelerdeki
sorunları raporlar ile Bâb-ı Âlî'ye gönderdiler. Meclis-i Vâlâ'da görüşülen sorunlardan uygun görülen-
lerin uygulanmasına geçildi. Öncelikle, uygulamada kplaylık olacağı düşünülerek İstanbul'a yakın
yerlerde işe başlandı. İzmid tarafındaki imâr işlerinin görülebilmesi için, Meclis-i Vâlâ başkanlığından
ayrılmış (8 Ağustos 1845) ve Seraskerliğe atanmış olan Süleyman Paşa görevlendirildi. Gelibolu'nun
işlerinin yürütülmesi işide Kapudân-ı Deryâ Mehmet Ali Paşaya verilmişti. Diğer taraftan, yapılması
kararlaştırılan yol köprü ve limanların yapım projelerinin hazırlanması ve haritalarının çıkarılması
amacıyla daha çok subay ve askerî mühendisler görevlendirilmişti. Ancak, bütün bu yararlı teşebbüsler,
Süleyman Paşanın Meclis-i Vâlâ başkanlığından alınması ve kabineden meydana gelen değişiklikler

21