Page 47 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 47
tarih çevresi
olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır. Kapı isimleri ve sayıları gerek bazılarının fetihten sonra kapanması
veya açılması gerekse isimlerinin değiştirilmesi gibi sebeplerden dolayı dönemlere göre farklılıklar
göstermektedir.
Eremya Çelebi, eserinde tarihî yarımada üzerindeki surlarda yirmi altı kapının varlığından haber
vermektedir. Yazar sıralamaya Marmara sahilindeki Narlı Kapı’dan başlar ancak buradan Haliç’e
doğru devam etmek yerine kara sınırına doğru çıkar daha sonra Haliç sahilindekileri sayarak Mar-
mara sahiline iner ve başladığı noktada bitirir.Eremya Çelebi eserinde kapıların isimlerini, kapının
şeklinden veya üzerindeki bir sembolden; civarındaki camii, kilise, ayazma gibi kutsal mekânlardan;
yakınındaki tarihî şahsiyetlerin mezarlarından veya hatıralarından; kapının bulunduğu yerin coğrafi
yapısından veya kapının etrafında gerçekleşen iktisadî faaliyetlerden aldığını ifade etmektedir. Eremya
Çelebi’nin, kapıların yakınındaki Roma, Bizans ve Osmanlı Dönemi’nde inşa edilmiş olan tarihî eser-
ler hakkında verdiği bilgiler, kültür ve sanat tarihine kaynaklık etmesi bakımından önem taşımaktadır.
Eremya Çelebi, eserinde sadece kapıların isimlerini vermekle kalmayıp kapı yakınındaki semt
sakinlerinin etnik yapısı, dinî hayatı, alışkanlıkları, örf ve adetleri ile geçim kaynakları hakkında bilgil-
er vermekte böylece XVII. yüzyıl Osmanlı Devleti’nin sosyo-kültürel hayatına ışık tutmaktadır. Ayrıca
kapıların yakınındaki semtler ile limanlarda gerçekleşen ticaret, imalât sanayi, esnaf teşekkülleri gibi
Osmanlı Devleti’nin iktisadî hayatı hakkında bizzat şahit olduğu bilgileri aktarıyor olması onu birincil
kaynak yapmaktadır.
47
