Page 78 - Tarih Çevresi Dergisi - Ocak Şubat Sayısı 2021

tarih çevresi

DİPNOTLAR
İsa Seyf, a.g.e. ,s.40.
J.Naibyan, II.Meşrutiyet Döneminde Türk-İran Mü-
BOA ,YEE, a.g.n.
nasebetleri, (D.T.2444) Ankara 1979, s.28.
İsa Seyf, a.g.e. ,s.40.
İsa Seyf, İran’da Meşrutiyet 1906,(D.T.18),Ankara
BOA ,YEE ,a.g.n.
1960, s.19.
Ahmet Ağaoğlu, İran İnkılabı, Ankara 1911, s.77. Fermanın metni için bak: İsa seyf, a.g.e. ,s.42.
İngilizler bu işin gerçekleşmesi için, şah’a 1.500 İn- Dr.Razi,Tarih-i Muvfassal-i İran, Tahran,s.514.
giliz sterlini vermişlerdir. Edward Brown, The BOA ,YEE ,a.g.n.
Persian Revolution, Cambridge 1910, s.31; BOA , YEE, a.g.n.
J.Naibyan,a.g.e.,s.32. BOA , YEE, a.g.n.
İsa Seyf, a.g.e,s.18. BOA ,YEE, a.g.n.
1876 Osmanlı Anayasası ile 1906 İran Kanun-ı Yeni şah M. Ali Meşrutiyet hareketini baltalamak
Esasisi’nin bir çok benzer noktası vardır. 1876 için çok uğraşmıştır. Onun içinde meşrutiyet
Osmanlı Anayasası, 1906 İran Anayasası’nı taraftarı olmayan Atabek’i Sadrezemlığa
etkilemiştir. Melikzade,Tarih-i İnkılab-ı atamıştır. Ancak Atabek 31 Ağustos 1907’ de
Meşrutiyet-i İran,Tahran 1328, s.124. Meclis’ten çıkarken Azerbeycan hürriyetçi-
İsa Seyf, a.g.e. , s.18-19. lerinden fedai Abbas Ağa adlı bir kişi tarafın-
J.Naibyan, a.g.e, , s.28. dan öldürülmüştür. Atabek öldürüldükten
Melikzade, a.g.e.,s.147. sonra, şah çaresiz olarak meclisin teklifini
Rusya %3 faizle Fransa’dan aldığı borcu %5 faiz ile kabul ederek aydınlardan Nasir-ül Mülk’ü
İran’a vermişti. sadrazam seçmiştir. İsa Seyf, a.g.e. ,s.54.
J.Naibyan,a.g.e. ,s.29. BOA ,YEE , a.g.n.
Ahmet Ekrem, Bugünkü İran, 1942, s.44-45. BOA ,YEE ,a.g.n.
Hakkı Rafi Ayyıldız, İran, İstanbul 1937, s.15. İngilizler benzer bir politikayı Irak bölgesi için de
Muzafereddin şah’ın damadı da olan Ayniddevle bu uyguluyorlardı. Selda Kılıç, “Osmanlı De-
dönemde Sadrazamlık yapmış, daha sonraları
vleti’nin Uzak Eyaleti Irak’a Dair Bir Islahat
Vali olarak Azarbeycan’a gönderilmiştir. İsa Programı Önerisi”,(yayınlanmamış makale).
Seyf, a.g.e. , s.6.
J.Naibyan,a.g.e. ,s.84.
“İran İnkılabı hakkında vuku bulan istinadata ve
BOA ,YEE ,a.g.n.
tefasil-i ahvale dair eski Tahran Sefiri
İsa Seyf, a.g.e. ,s.69.
şemseddin Beyin arizası” , Başbakanlık Os-
BOA ,YEE ,a.g.n.
manlı Arşivi, Yıldız Esas Evrakı,Karton
BOA ,YEE ,a.g.n.
No:14, Evrak No:1365, Zarf No:126, Kutu
BOA ,YEE ,a.g.n.
No:10.(Bundan sonra ,BOA. ,YEE.,adı geçen
numaralar:a.g.n.) BOA ,YEE ,a.g.n.

76