Page 35 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 35
tarih çevresi
III.VII.IV. Kopyalama (İstinsah) Fonksiyonu:
Manastırların en karakteristik fonksiyonlarından biride az sayıdaki kitabı kopyalamak suretiyle çoğalt-
maktı. Tek bir kitabın üretimi bile büyük bir çaba gerektirmekteydi. 18 Birçok önemli manastırın görev-
li keşişleri okuma ve yazma konusundaki yeteneklerini buldukları sessiz, sakin ve güvenli ortamın
avantajı ile nadir bulunan eserleri yeniden yazarak çoğaltma işinde kullanıyorlardı. Çoğaltılan eserler
arasında:
I. İncil metinleri,
2. Ayin kitaplan,
3. Azizlerin anlatıları,
4. Kutsal metin yorumları,
5. Roma klasikleri,
6. Manastır günlükleri,
7. Önemli tarihi olaylara ait Latince metinler21 sayılabilir.
Manastırların kitap kopyalama işlevi beraberinde metinlerin üzerine yazıldığı koyun, keçi ve dana de-
risi işleme ile yazı aracı özellikle siyah ve kırmızı renkli olan mürekkep imalatı telmiklerinin geliştir-
ilmesini getirdi. Cilt için de domuz derisi kullanılırdı.
İstinsah yoluyla çoğaltılan kitaplar manastır kütüphanesine cildinden zincir ile kütüphane rafina
bağlanır, böylece kaybolması ya da çalınması önlenirdi.
Manastırlarda kopyalama ya küçük odalarda birer birer oturarak ya da büyük bir odada bir keşişin
orijinal metni okuyup diğer 3, 5, 10 kadar bile olabilen keşişlerin yazmaları şeklinde olurdu.22
III.VII.V. İbadethane Fonksiyonu:
Manastırlardaki eğitim faaliyetinin bir anlamda uygulamasını ibadetler oluşturmaktadır. İbadet manas-
tırların en karakteristik faaliyet birimlerinden birisini oluşturur. Manastır ibadetlerinde takrir (anlatım),
dua, bilgilendirme, imcil ayetleri ve onların tefsirleri, peygamber mucizeleri, ilahiler iç içe girmiş bu-
lunmaktadır.
Manastırdaki ibadetlere başrahip başkanlık etmekte, ibadetler genç Hristiyanlar için Hristiyanlaştırma
aracı olurken belli başlı öğretim içeriğini de teşkil etmektedir.
Manastırda ibadet (ayin, oruç vs.) ay, gün ve saatlerinin doğru belirlenebilmesi için matematik ve as-
tronomiye çok önem verilmektedir.
Bizans İmparatorluğu, yoğun bir manastır yaşamına ev sahipliği yapmıştır. Bizans manastır kültürüne
en büyük katkıyı sağlayan keşişlerin başında Aziz Aleksandr (ölümü 430) gelir. Bir süre Suriye'deki
manastırların birinde keşişlik yaptıktan sonra bir dağın tepesine çekilen Yunan kökenli bu ermit, daha
sonra kendisine mürit olmak isteyen 400 kadar keşişin önderi olmuş ve Akemetes / Uykusuzlar Manas-
tırı'nı kurmuştur. Bu manastırın müritleri, 24 gruba ayrılmış; vardiya usulüyle 24 saat kesintisiz ibadet
etmeleri ve ilahi okumalarıyla tanınmışlardır.23
37
