Page 38 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

III.VII.X. Misyoner Yetiştirme Fonksiyonu:

Manastırlar önce yakın çevrelerinde yaşayan insan topluluklarıyla sosyokültürel ve ekonomik ilişkiler
kurup onlarla iletişim ve etkileşime girerek toplumsal hayata müdahalede bulunurlardı. Hristiyanlığın
propagandası öğretilerek yayılmasına yönelik ilk misyonerlik halkası buydu.

Öte yandan manastırda yeterli eğitim ve öğrenimi görüp gerekli olgunlaşmayı gerçekleştirmiş me-
zunlar; yeminli, gönüllü (volenteer) olarak eski tabirle "bir değnek bir torba ile” manastırdan ayrılır,
onlara göre "barbar” olan, henüz Hristiyanlığın ulaşmadığı coğrafyalarda yaşayan dünyanın diğer
toplumlarına bu dinî takdim ve teklif edip, öğretmek yoluyla yayılımını sağlamaya çalışırlardı.

Birçok manastır mezunu Hristiyan misyonerin Avrupa, Asya ve Afrika'nın balta girmemiş ormanların-
da misyoner faaliyetleri esnasında hayatlarını kaybetmiş olmalarına karşılık Roma'nın devlet (resmî)
dinî olma avantajını da kullanarak amaçları yolunda bir hayli başarılı olduklarını söylemek müm-
kündür.

Sonuç:
Dinler, rejimler ve ideolojiler varlıklarını idame ettirmek ve geleceklerini garanti altına alabilmek için
okullar açarak kendi taraftar hatta misyoner ve propagandistlerini yetiştirmenin yollarını ararlar.
Bu amaçla Hristiyanlar MS II. yy.dan itibaren kateşet, manastır okulları, şövalye eğitimi, mesleki kor-
porasyonlar, şehir okulları hatta XIII. yy.da da üniversitelerini kurarak güçlü bir okullaşma faaliyetine
giriştiler. Bize göre Hristiyanlığın orijinalini yitirmiş, insan eliyle tahrip edilmiş şekline rağmen mev-
cut dinler arasında daha geniş coğrafya ve daha büyük nüfusa ulaşabilmiş olmasının temelinde onun
okullaşma sahasında gösterdiği başarısı vardır.
Hristiyan okullaşma faaliyetinin merkezinde ise manastırlar yer alır. Bütün bir ortaçağ boyunca Hris-
tiyanlığın programlı eğitiminin (öğretim) yapıldığı, Hristiyan akıl takımı ve propaganda gönüllüsü
misyonerlerinin yetiştirildiği, çevre halklar ile bütünleşerek dinin geniş halk kitlelerine ulaştırıldığı
eğitim, sığınma, el zanaatları, propaganda ve ibadet merkezleri manastırlar olmuştur.
Manastırın Hristiyan dünyasındaki yerini anlatabilmek için: İslam dünyasındaki cami, medrese, tekke,
zaviye, ribat, hankâh, kervansaray vb. kurumların işlevlerinin en az bir kısmını yerine getiren kom-
plike bir din kültürü ve eğitimi hizmetleri merkezi ve bir sosyal dayanışma ve yardımlaşma kurumu
olduğunu söylemek yeterli olacaktır sanırız.
X. yy. 'dan sonra manastırlar artık birer şehir merkezi kurumlarıdır. Çünkü dağa veya taşraya çıkmaya,
saklanmaya lüzum kalmamıştır.
Günümüzde dahi Batı Hristiyanlığı kilisenin çevresinde, Doğu Hristiyanlığı ise manastırlar etrafında
örgütlenmeyi sürdürmektedir.

40