Page 34 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

7. Kilerciler,
8. Mutfak personeli.
Tam teşekküllü manastırlarda dahi bu hizmetlerin birçoğu manastır personelinin işbirliğiyle yapıldığı
sanılmaktadır.

III.VII. Manastırların Fonksiyonları:

Ortaçağda Hristiyan tarikatları, kendi faaliyetleri için gerekli genç elemanları, bağlı oldukları tarikat
ilkelerine uygun düşecek şekilde yetiştirmeyi sağlayacak okullar açmışlardır. Bu okulların en karakter-
istik olanları şüphesiz manastırlardır. Manastırların fonksiyonlarını şöyle sıralayabiliriz.13
ııı.vıı.ı. Güvenlik Fonksiyonu:

Özellikle katı Hristiyanlar için hukuksuzluğun ve düzensizliğin hüküm sürdüğü yaklaşık
X. yy.a kadar güvenli bir dinî hayatın yaşandığı tek yer manastırlardı. Manastırlarda güçlünün değil,
dinin kuralları hâkimdi. Toplumdaki ürkek, dindar ve çalışkan kişiler kaba medeniyetin vahşiliğinden
ve karışıklığından kaçıp buralara sığındılar.
Trabzon il sınırları içerisinde bulunan Sumela, Vazelon ve Kuştul (Hızır-İlyas)
Manastırları yukarıdaki tamma uyan en tipik manastırlardır. 14

III.VII.II. Tarımsal Üretim Fonksiyonu:

Dış dünyadan gelebilecek saldırılardan ve yağmacılardan korunmak amacıyla şehir merkezlerinden
uzağa yani kırsal bölgeye kurulan manastır mensupları günlük iaşelerini tedarik edebilmek için çevrel-
erindeki araziyi uygun zirai faaliyetler için kullanarak destek almadan ayakta kalmayı başardılar.
Kapalı bir ekonomik sistem kurarak varlıklarını sürdürdüler. Manastırların zenginleşmesi, zengin
vakıflara ve bol miktardaki bağışlara kavuşmalarından sonradır.

Manastırların sadece tarımsal üretim değil hayvancılık da yaptığını; Yavuz Sultan Selim'in (1512-
1520) Sumela Manastırına tereyağ sipariş ettiği, bu manastırın keşişlerinin bir fıçı koyun tereyağını
vapurla İstanbul'a gönderdikleri, Yavuz'un da mukabilen iki adet büyük mum çubuğu göndererek
mukabelede bulunduğu ve buna manastır rahiplerinin "mumları manastırımızın en mutena köşesinde
saklayacağız” şeklinde his beyan ettiklerine ilişkin bilgiyi kaynaklardan ediniyoruz

III.V.III. Sanat ve El zanaatları Merkezi Fonksiyonu:

Issız ve sessiz yerlerde, insanlardan uzakta inşa edilen manastırların dışa kapalı bu hâli onlara yoğun
bir sanat ve kültür merkezi hüveyeti kazandırıyordu. Gerçekten manastırlar tam anlamıyla bir düşünce
merkezleriydi. Dinî, mimari, resim, heykel, tezhip, vitray, kuyumculuk, edebiyat (bilhassa şiir, ilahi)
ve müziğin kayda değer üstadları manastırlarda bulunur, sanatlarını icra ederlerdi.16

III.IVV.III. Misafirhanelik Fonksiyonu:

Manastırlar felsefelerinin bir gereği olarak fakir, fukara, garip, yolcu, düşkün, aç, yorgun, hasta vb.
insanların kabul edilip, dinlenme, beslenme, tedavi ve konaklama hizmetlerinin verilip, Hristiyan mis-
afirperverliğinin merkezi haline gelmiş kurumlardır. 17

36