Page 68 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 68
tarih çevresi
Osmanlı’da bir enerji dönüşümü olmadığını söyleyebilirim. Belki çok çok son dönemlerde. Yapılan
teknolojik ilerlemenin de –devlet tarafinda- tersane ile olduğu kabul edilebilir. Odundan kömüre geçişten çok,
odundan petrole geçişi gözlemlemek mümkün gibi. Bu da uzun dönem enerji tüketiminde iki uç nokta(odun-
petrol) olduğunu gösteriyor.
Elektriğin hikayesi ise telgraf ile başlıyor, buradaki insan kaynağı sonraları elektrik üretimine taşınıyor.
Osmanlı ve daha sonrası Cumhuriyet’te büyük sanayicilerin olmaması dönüşümlerin hızını bence etkiliyor.
Benzer durum Almanya ve İngiltere’nin elektrifikasyonunun karşılaştırıldığı Networks of Power kitabında da
görülebilir. İngiltere’de ilerleme belediyelere bırakılınca 10larca frekans, voltaj ve farklı yollar ortaya çıkmıştır.
Sistemin ilk döneminde yurtdışında eğitim görmüş mühendislerin heyecanlarını görmek mümkündür.
Yani onlar bu yeni kurulan Cumhuriyeti modern ülkelere çevirme yolunda eserler vererek, çalışmalarla öne
çıkıyorlar. Özellikle uluslararası gelişmeler yakından takip ediliyor ve sanırım politikaların kaynağı da bu
öneriler oluyor.
67
