Page 67 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

icra edebilir” cümlesi hep ilginç gelmiştir.

Daha sonra ise Mehmet Refik Fenmen’in elektrik üretimine katkıları gelmektedir. Bir çok ismi
görmemize rağmen, Fenmen yazdığı eserler ile daha yakın tanıma imkanı bulduğumuz bir figürdür. Einstein ile
ilgili yazılan Osmanlıca ilk kitap olan “Aynştayn nazariyesi”’de aynı yazar tarafindan kaleme alınmıştır. YÖK
veritabanında bir çok bilgi bulunabilir.

Elektrikte güzel kaynaklardan biri de Amel-i Elektriktir. Elektrik işleri dergisi bu konuda çok değerli
kaynaklardan biridir.

Doğalgaz tarafinda ise şehir gazı-hava gazı ile başlayan bir dönem vardır, bu dönemde kurulan şirketin
ismi de “Gaz de Constantinople” yani İstanbul gaz şirketiydi. İgdaş’ın Osmanlı’dan Günümüze Havagazının
Tarihçesi isimli bir kitabı da vardır.

1930’lara kadar sanırım enerji kelimesi “energi” olarak başladı. Elektrik İşleri Etüd İdaresi(EİEİ), MTA
ve Etibank’ın kurulması önemli bir dönüm noktasıdır. EİEİ Kitaplarının 3 tanesi çevrimiçi arşivimde de
bulunmaktadır.

1940’da Şevket Aydınelli’nin Türkiye’nin enerji ekonomisi önemli bilgileri ve aynı zamanda uluslararası
gelişmeleri de içermektedir.

1953’de 1. İstişari Enerji Kongresi o dönem fikirlerini toplamak anlamında önemli bir toplantıdır. Bu
toplantılarda doğalgaz dahil bir çok konu görüşülmüştür. “Türkiye Enerji Kurumu” önerilerini de burada
görüyoruz.

Ben şahsen 1959 yılında Turgut Özal’ın bir elektrik mühendisi olarak yazdığı “Elektrik planı ve
Türkiye’de elektrik enerjisinin istikbali hakkında düşünceler” makalesini de önemli buluyorum.

1963 yılında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Sanayi Bakanlığından ayrılarak kurulmuştur. Türkiye
elektrik kurumu (TEK) ise 1970’de kurulmuştur.

Son dönemlerde en çok dikkati çeken konu ise sanırım Keban barajıdır. Cumhuriyetin ilk büyük mega
projelerinden biridir ve tamamlanması dört gözle beklenmektedir. Sonrasını ise yakın dönem olarak
değerlendiriyorum.

Kendi Özetim

Tarih nostaljiden çok, bugünü nasıl şekillendirdiği için önemlidir. Enerji gibi bir konuda, tarihe bakmadan
da herşeyi anlayabiliriz, ama tarih hem derinlik hem de içerik vermektedir. Daha çok tarihsel belge ile daha net
sonuçlar elde ettiğimi iddia edemem. Şahsen ilk tarih kitabında “tamam”, ikincide “fakat”, üçüncü de “yani?”,
sonrasında ise “tam da öyle değil” şeklinde bir gelişmem olduğunu itiraf edebilirim.

66