Page 9 - Tarih Çevresi Dergisi - Mart Nisan Sayısı 2021

tarih çevresi

yaygınlaştığını söylemek mümkündür.. Müslüman halklar oluşturmaktadır. Arnavut
Makedonya’da Ohri’deki Halvetî tekkesi, Üsküp kökenli Makedonyalı halk genellikle batı ve
ve Manastır’daki Mevlevî tekkeleri, Üsküp’teki kuzeybatı Makedonya’da, Arnavutluk ve
Rifâî tekkesi, Tetova’daki Bektaşi Tekkesinin Kosova sınırlarındaki şehirlerde yaşamaktadır.
faal olması gibi örnekler İslam’ın Müslüman nüfusun büyük bir kısmı başkent
yaygınlaşmasındaki somut gelişmelerdendir. Üsküp’tedir. Müslüman nüfusun çoğunlukta
olduğu diğer şehirlerden bazıları şunlardır;
Ancak XVIII. yüzyılda başlayan
Kumanova, Kalkandelen (Tetova), Kırçova,
isyanlardan sonra Balkanlardaki gayr-ı
Pirlepe, Köprülü (Veles), Manastır (Bitola),
Müslimlerin Müslümanlara karşı daha olumsuz
Ohri, Radoviş ve İştip’tir.
bir anlayış geliştirdikleri görülür. Zira Boşnak,
Hırvat, Sırp, Rum, Ulah, Arnavutlar arasından Makedonya’da, 70’li yıllara kadar
Müslüman olanlar senelerce veya asırlarca gençlere kazandırılan İslami kimlik ve aidiyet
kardeşleri tarafından cezayı hak etmiş hainler Osmanlı dönemi ulemasının etkisindeki
olarak görülecek ve her fırsatta Türk-İslâm adına hocaların gayretleriyle şekillendi. Çünkü
mevcut olan her şeyi yıkmaya çalışacaklardır. komünist eğitime karşı eski medrese, eski usul
daha uygundu. Daha sonra İhvan-ı Müslim’in
etkisiyle hem fikir hem de teşkilat anlamında
2 - MAKEDONYA MÜSLÜMANLARI
ilerlemeler kaydedildi. Eski ulema anlayışı ile
Osmanlının bölgeden çekilmesi ile İhvan ekolünün uyumluluğunun ardından 80’li
Makedonya İslam Dini Birliği (MİB) (Sırp yıllarda Rahmetli Necmeddin Erbakan Hoca’nın
Krallığına bağlı olan) Sarayevo’daki İslam Milli Görüş Hareketi Makedonya’daki İslami
Birliğine bağlandı. 1945’te Yugoslavya’yı uyanışı etkiledi. Milli Görüş Hareketi zamanla
oluşturan Cumhuriyetlerden biri olunca, yeni ufuklar, yollar açmaya başladı. Teorideki
‘Makedonya İslam Dini Birliği’(MİB) kuruldu. düşünceler pratikte de uygulanır hale geldi.
Yugoslavya’nın dağılmasının ardından Bağımsız Beraberinde Hasan el Benna’nın, Hasan
Makedonya Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla Turabi’nin, Mevdudi’nin kitapları ve Aliya
MİB’de bağımsız bir kurum haline geldi. Izzetbegoviç’in “İslam Deklarasyonu” adlı
kitabıyla Makedonya’daki İslami hareket fikirsel
Bugün Makedonya Cumhuriyeti’ndeki
anlamda genişledi. Komünizm yıkılınca
nüfusun % 67’si Ortodoks (Makedon vd.), %
dernekler, vakıflar, yayınevleri, enstitüler
30’u Müslüman (Arnavut, Türk vd.) ve %3’ü
etrafında örgütlenmeler başladı.
diğer mezhep ve veya kiliselere mensuptur.
Objektif kaynaklar ve Müslüman tarihçilerin 1980’li yıllardan sonra İslam’ı daha iyi
görüşü, Müslüman nüfus % 45’in üzerinde öğrenip, komünizm nedeniyle dinlerinden
olduğu ve resmi istatistiklerin doğru olmadığı uzaklaştırılmış insanların İslam’ı daha iyi
yönündedir. Muhakkak ki yaşanan göçler anlayacakları düşüncesiyle 1984’te Üsküp’te İsa
olmasaydı bugünkü nüfusun çoğunluğunu Bey Medresesi açıldı. Bunun yanı sıra dini
Müslümanlar oluşturacaktı. Ülkedeki eğitim için 1970’lerde başlayan Arap ülkelerine
Müslüman nüfusu, çoğunluğu Arnavut olmak yönelik gidişlerin başta Suudi Arabistan olmak
üzere Türkler, Boşnaklar, Romanlar ve diğer üzere 1980’li yıllarda da davam ettiği görülür.

7