Page 7 - Tarih Çevresi Dergisi - Mart Nisan Sayısı 2021

tarih çevresi

değerlerini korumaya, manevi unsurlara bağlı ettiler. Böylelikle bölge halkı zamanla İslam
kalmaya devam etmektedirler. Bu noktada dairesi içerisinde kendi otantik halk kültürlerini
Makedonya Anayasa Mahkemesi üyesi Salih ve kimliklerini korumalarına imkân tanıyan
Murat’ın: ‘Türkiye’nin duruşu itibarımızı artırdı. Mevlevî, Halvetî, Rifâî, Melâmî, Bektaşi, Sa’dî
Yüzümüzde azıcık mutluluk varsa onu da Türkiye vb. gibi tasavvuf akımlarını benimsemişlerdir.
devletine ve insanına borçluyuz” şeklindeki
Osmanlılar, Balkanlara yerleşmeden önce
ifadeleri çok manidardır…
seyyah dervişler bu bölgelere gelip bir taraftan
Çalışmamızdaki konu başlıkları sırasıyla İslam’ı anlatmış, diğer taraftan da adaletsiz bir
şunlardır: 1- İslam’ın Makedonya’daki Gelişimi toplum anlayışı içinde yaşayan topluluklara
2- Makedonya Müslümanları 3- Makedonya’da alışkın olmadıkları alternatif bir hoşgörü
İslami Eğitim 4- Makedonya’daki İslam politikası sunmuşlardır. Diğer bir deyişle
Kültürüne Ait Eserlerin Durumu 5- İslami Osmanlılar Balkanlara geldiğinde yerli halk,
Hassasiyet İle Faal Olan Bazı psikolojik olarak bu fethe hazır hale getirilmişti.
Kuruluşlar/Dernekler 6- Müslümanların Karşı İslam adına gönülleri fetheden dervişlerin
Karşıya Kaldığı Sorunlar. oynadıkları rolün önemini, günümüzde dahi yol

kavşaklarında bulunan tekkelerin varlığı ile
açıklamak mümkündür. Makedonya’daki
1 - İSLAM’IN MAKEDONYA’DAKİ
Kalkandelen Harabati Baba Tekkesi, Struga
GELİŞİMİ
Halveti Tekkesi gibi.
Daha önce bazı Arap Tüccarları,
Osmanlılarla gelen İslamiyet, baskı ve
Alperen Türk Dervişleri ve Kuman Türkleri
dayatma olmaksızın halk tarafından kitleler
vasıtasıyla geldiği rivayet edilse de, esas
itibariyle İslamiyet ve İslam Kültürü bu hâlinde hüsn-ü kabul görerek, Makedonya’da
coğrafyaya XIV. asrın sonlarında Osmanlı etkin bir din olarak yerini alır. Daha sonraki
asırlarda da bu topraklarda İslam dininin
Devleti ile gelir. 1371 Meriç Savaşı, 1389
Kosova Meydan Muharebesi ve sonrasındaki prensipleri hayatın esasını oluşturarak bir hayat
fetihler dini, askeri, siyasi, ticari ve kültürel tarzı olarak benimsenir ve yaşanır. Bu dönemde
alandaki sürecin başladığının somut örnekleridir. ender güzelliğe sahip olan camiler, çok sayıda
medreseler, hanlar, hamamlar, köprüler ve
Kaynaklar; İslam’ın genelde Balkanlara
benzeri Osmanlı şaheserleri inşa edilir.
özelde Makedonya’ya yerleşmesinde tarikat
şeyhlerinin ve dervişlerinin önemli görevler 14. yüzyıl sonlarındaki gelişmeler üzerine
üstlendiği ve Osmanlı fetihlerinin öncüleri ve ilk bölgedeki dini hayata yön vermeye başlayan,
mimarları olduklarına yer vermektedirler. başında Şeyhülislamın bulunduğu ve merkezi
Osmanlılar gelmeden önce bölgeye gelen tarikat İstanbul’da bulunan ‘Meşihat-ı İslamiyye’nin
mensupları yerli halk psikolojik olarak hazır hâle olduğunu da belirtmekte yarar vardır. Zira
getirmek suretiyle fetihlerin de önünü açtılar. vilayet ve şehirlerdeki kadılar adı geçen merkeze
Osmanlı Yönetimi’nin insanların bireyler olarak bağlıydılar. Üsküp Kadılığı ile başlayan süreç
eşit olduklarını ortaya koymak suretiyle Balkan sonrasında ‘Makedonya İslam Dini Birliği’nin
insanına vicdan ve ibadet özgürlüğünü temin oluşumuyla devam eder.

5