Page 13 - Tarih Çevresi Dergisi - Mart Nisan Sayısı 2021

tarih çevresi

Osmanlı Devleti’nin bölgedeki engelleyici bir rol üstlendiğinden ötürü Krallık
hâkimiyetinin son bulması ile birlikte var olan Yugoslavya’sı bu medresensin verdiği eğitim
düzenin bozulması ile eğitim-öğretim faaliyetleri sistemini engellemek amacıyla, kendi siyasi
de bu durumdan olumsuz etkilendiği görülür. düşüncesi doğrultusunda eğitim veren Kral
Sonrasında ise Müslüman halkın bir kısmı uzun Aleksandır Medresesini kurdurdu. Bu gelişmeye
süren savaşlar ve gayri Müslimlerden gördükleri rağmen varlığını sürdüren Meddah Medresesi,
baskılardan dolayı günümüz Türkiye 1945 yılında Krallık Yugoslavya’sı yıkılıp
coğrafyasına göç etmek zorunda kaldılar. yerine Yugoslavya Komünist İktidarının
Bölgede kalan Müslümanlar ise eğitim kurulmasının ardından diğer dini müessesler ve
öğretimlerini Meddah Medresesi, Kral medreseler ile birlikte kapatıldı. 1947 yılında
Aleksandır Medresesi ve İsa Bey Medresesi kapatılan Meddah Medresesinin müderrisi
sayesinde gerçekleştirmeye çalıştılar. Fettah Efendi, medrese hocaları ve talebeleri

Meddah Medresesi yargılandılar ve hükümet tarafından çeşitli
cezalara çarptırıldılar.
Meddah Baba Üsküp’ün fethedilmesinde
Paşa Yiğit Bey’in yanında bulunmuş ve fethe Kral Aleksandır Medresesi
manevi destek veren şahsiyetlerdendir. 1924 yılında Yugoslavya hükümeti
Üsküp’ün fethinden sonra Paşa Yiğit Bey tarafından kendi ideolojisini Müslüman halka
Camisi’nin yanına medreseyi inşa ettirenler benimsetmek amacıyla kurulan bu medresenin
tarafından Meddah Baba ismi verilir. eğitim ve öğretim planının Yugoslavya
Medresesi’nin Üsküp’te XV. yüzyılın başlarında
hükümeti tarafından belirlendiği görülür.
inşa edilen ilk medrese olabileceği
Medresede eğitim gören ve sayıları iki yüzden
düşünülmektedir. Ayrıca 1321/1903 yılı maarif
fazla olan öğrencileri Makedonya, Kosova ve
salnamelerinde Meddah Medresesi’nin faaliyette
Sancak bölgelerinden gelenler oluşturmaktaydı.
olduğu anlaşılmaktadır. Asım Bey’de kendi
Hocaların çoğunluğu gayri Müslimlerden
döneminde Üsküp’te Emir İsmail ve Meddah
oluşmaktaydı. Böylelikle bölgede yaşayan Türk
Medreselerinin faaliyette olduğunu
ve Müslüman kimliğini bozup, kendi
belirtmektedir. Bu medreselerde dini ilimlerin
ideolojilerini aşılamayı gerçekleştireceklerdi.
yanı sıra Arap dili grameri, hüsn-ü hat ve
Hatta Müslüman halkın katılımını sağlamak için
matematik dersleri okutulmaktaydı. Meddah
derslerin Türkçe verileceğine dair beyanatlarda
Medresesi büyük bir ihtimalle Balkan
da bulunuldu. Fakat uygulamada dersler Sırpça
savaşlarına kadar eğitim faaliyetlerini sürdürdü.
olarak işlendi. Medresede müfredatında dini
Birinci dünya savaşından sonra ise 1920-1921
ilimleri içeren dersler %10-15’lik bir kısmı
yılında Üsküplü müderris Ataullah Kurtiş
oluştururken, geriye kalan %85’lik kısmı ise
tarafından tekrar açıldı. Böylelikle eğitim ve
sosyal bilimler ve fen bilimleri oluşturmaktaydı.
öğretimin yanı sıra bölgede yaşayan
Medrese İkinci Dünya Savaşı’nın patlak
Müslümanların kimliklerini korumalarını da
vermesiyle birlikte kapatılmıştır.
katkıda bulundu.
İsa Bey Medresesi
Meddah medresesi, verdiği eğitim
hizmetleri ile bölge halkının asimile olmasını Osmanlı Devletinin Üsküp Uç Bey’i olan

11