Page 12 - Tarih Çevresi Dergisi - Mart Nisan Sayısı 2021

tarih çevresi

halkın İslam’ı yaşamasında, bölgedeki İslam beraberinde İslam Dininin ve manevi değerlerin
kültürünün ve mirasının canlı tutulmasında rol korunması/devamı açısından önem arz
oynamış unsurların tarihi uzantılarıdır. etmektedir.

Bugün ayrıca Mahmut Hüdai Vakfı,
Süleymancılar (Süleyman Hilmi Tunahan)
3 - MAKEDONYA’DA İSLAMİ EĞİTİM
Nurcular, Cerrahiler, Menzilciler gibi oluşumlar
da ülkede faaliyetlerde bulunmaktadırlar. Osmanlı Devleti fethettiği topraklarda
Türkiye merkezli bazı dini grupların, dernek ve uyguladığı iskân politikasını Makedonya
vakıfların yanı sıra bazı insani yardım amaçlı topraklarında da uyguladılar. Bu doğrultuda
derneklerinde bölgede (veya bölgeye yönelik) Anadolu’dan getirilen Türk aileler
faaliyet gösterdiği ülkede, dini bilgiler, dini Makedonya’nın farklı şehirlerine yerleştirildiler.
eğitim ve dini hayat açısından Batı Osmanlı Devleti’nin Makedonya’daki
Makedonya’daki durum, Doğu Makedonya’ya hâkimiyeti süresince bölgede çeşitli şehirlerde
oranla daha iyidir. yetmiş küsur medrese inşa edildi. Ayrıca
bölgelerin ileri gelen isimleri ve devlet
Üsküp’teki İsa Bey Medresesi ve İştip
erkânından şahıslar da vakıflar aracılığı ile
Müftülüğüne bağlı olarak 2006’da eğitim-
medrese yapıp eğitime destek verdiler Medrese
öğretime başlayan Hamidiye Medresesi dışında,
yaptıran kimseler bu medreselerin etrafına
Makedonya Müslümanları için halen okullarda
öğrenci odaları ve aşevleri de inşa ettirdiler.
din derslerinin seçmeli olarak okutulması
Medreselerin ihtiyaçları da büyük ölçüde
hususunun tam bir düzene girmediği
görülmektedir. Bu durum İslam’ın ve manevi vakıflar tarafından temin edilmekteydi.
kültürün sonraki nesillere aktarılmasına engel Osmanlı döneminde din adamı
teşkil etmektedir. Bu kapsamda, İslami bilinç ve yetiştirilmek üzere birçok medresenin faaliyette
kültürün devamı açısından etkinliklerde bulunan olduğu bilinmektedir. Örneğin Üsküp’te Emir
bazı sivil toplum örgütlerinin halkı İsmail, İshak Paşa, İsa Bey medresesi gibi 12
bilgilendirmeye gayret gösterdiğini söylemek medresede hem dini hem de tabii bilimler
gerekir. Ensar Derneği tarafından Ramazan’da üzerine eğitim verilmekteydi. Din adamı
ihtiyaç sahiplerine yardım edilmesi, Kurban yetiştirilmesi açısından Krallık döneminde
Organizasyonu, “Namaz ve Gençlik” konulu faaliyete geçen (dini eğitiminde yer aldığı) ilk
konferansın düzenlenmesi, Türkiye Diyanet eğitim kurumu ise 1925’te açılan Aleksandır
Vakfı ve Köprü Derneği tarafından Kutlu Medresesi’dir. Sonraki dönemde dini eğitimin
Doğum Programının düzenlenmesi gibi. merkezi uzun yıllar Saray Bosna oldu. Yakın
Makedonya’daki Türkler, TC Diyanet zaman diliminde, Bekir Sadak Hoca Efendi,
işleri Başkanlığı, Diyanet Vakfı vb. kurum ve Ataullah Efendi, Hafız Necati Efendi, Müderris
kuruluşların da gerekli müdahalesini, yardımını Hafız Abdürrahim Efendi, Üsküp Ulema meclisi
ve işbirliğini beklemektedirler. TC Din başkanlığı yapan (1946) Hafız Aziz Fettah,
Hizmetleri Müşavirliği’nin girişimleri, yakın Hafız İdris Efendi gibi İslam âlimlerinin yetiştiği
zamanda IHH, Deniz Feneri, Hüdai vakfı gibi Makedonya’daki dini eğitimin geçmişi oldukça
bazı kuruluşların işbirliği ve yardımları, eskidir.

10