Page 87 - Tarih Çevresi Dergisi - Mart Nisan Sayısı 2021

tarih çevresi

Osmanlı’dan Cumhuriyete Geçişte

Tarihsel Mirasın Rolü *

Necati ÇAYIRLI **

GİRİŞ süreci niçin bir değişim olarak gördüklerini
anlaşılabilir kılmaktadır. Günümüzdeki yönetici
Tarih kitaplarında zaman genellikle,
ve tarihçilerinin de Osmanlı’ya karşı, neden
birbirini takip eden “anlar” ve bu anlarda
Cumhuriyet’in kurucularından ve o dönemin
meydana gelen “olaylar” olarak kullanılır.
tarihçilerinden farklı bir yaklaşımla bakmalarını
Zamanın bu tarz kullanımı sonucu tarih bir
da aynı yaklaşım bizlere kısmen
“değişim” olarak ortaya çıkar. 1 Değişim, bir
açıklayabilmektedir. 3
nesnenin, olayın veya olgunun, bir önceki
durumundan farklılaşmasıdır. Toplumsal Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu ve ilk
değişim ise, “toplumsal yapıların, bunu yıllarda yapılan inkılâplar ve düzenlemeler,
oluşturan ilişkiler ağının ve bu ilişkileri “yeni “ bir başlangıcın simgeleridirler. Bununla
belirleyen toplumsal kurumların değişmesidir”. birlikte, Osmanlı’ Devleti’nden de pek çok
Toplumsal değişme; Birbirini izleyen uzun unsuru da miras almıştır. Bundan ötürü, bu
döneme yayılmış bir dizi reformlar yoluyla, yada makalede, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e devam
Ani dönüşümleri sağlayan devrimler yoluyla eden ve değişen unsurlar ana hatlarıyla
gerçekleşir. 2 incelenecektir. Söz konusu unsurlardan bazıları
şunlardır; siyasal yönetim, reformlar, hukuki
Yukarıdaki açıklamalar, kendilerini
yapı, kültürel yapı, iktisadi yapı, nüfus ve toprak,
“Osmanlı’dan tamamen farklı” gören
ordu vb. 4
Cumhuriyetin kurucularının ve onların
zamanında yaşamış olan tarihçilerinin, yaşanan Çöken İmparatorluğun mirası anlamına

* Улогата на Историското наследство во премин од Отоманската Империја до
Републиката (Osmanlı’dan Cumhuriyete Geçişte Tarihsel Mirasın Rolü ), Совет На Меѓународната
Манифестација “Гоцеви Денови (Uluslar arası Goçe’li Günler Sempozyumu) –Bildiri - Temmuz 2009 –
Üsküp –Makedonya’da sunulan tebliğ
** Öğretim Görevlisi; Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bölümü, Bornova-İzmir / TÜRKİYE
e-mail: necaticayirli@gmail.com
85