Page 68 - Tarih Çevresi Dergisi - Mart Nisan Sayısı 2021

tarih çevresi

Osmanlıların Rumeli’ye

Fethi ve İskanı *

Necati ÇAYIRLI **

I. OSMANLI RUMELİSİ denizi, güneyden Akdeniz, batıdan da Adriyatik
Öncelikle Rumeli kavramı üzerinde denizleriyle çevrili olup Anadolu gibi bir
durmak kanımca yararlı olacaktır. yarımada durumundadır. Kara sınırları, batıda
Rumeli, Osmanlıların Balkan Dobra venedik, Dalmaçya ve Hırvatistan;
yarımadasına verdikleri coğrafi isim, aynı Kuzeyde Slovenya, Macaristan, Transilvanya ve
zamanda bu bölgeyi içine alan Osmanlı Lehistan ile Ruslara geçmiş olan Lehistan kısmı;
eyaletinin adıdır. Umumiyetle Rumeli olarak Doğuda ise önce Azak denizine kadar, III.
1
kullanılan bu adın doğru şekli “Rumeli Mustafa döneminde Dnyeper’e fakat şimdi
memleketi” anlamında olan Rumili’dir. Dnyester nehrine kadar uzanır. 5
Osmanlılar bu ismi genellikle Avrupa anlamında
kullanmışlardır. 2 II. BALKANLARIN COĞRAFİ VE
Osmanlılar Balkanlar için Rum-İli adını JEOPOLİTİK DURUMU
Yunanlıların Romania’sından aldılar. Zira Balkan kelimesi sıradağ veya dağlık
Bizanslılar kendilerine Romaioi, ülkelerine de anlamına gelen Türkçe bir sözcüktür. Adını
Romania diyorlardı. 3 Osmanlı Türklerinin batıdan doğuya uzanan ve Bulgaristan’ı ikiye
Anadolu’da karşılaştıkları ilk yabancı devlet bölen dağ silsilesinden alan Balkan
Bizanslılar olduğundan Sultanönü’nden itibaren yarımadasının doğu, güney ve batı sınırları
batıda kalan bütün topraklara Rum-ili adını tartışmalıdır. 1.000.000 km2 kadar bir
vermişlerdir. 4 yüzölçümünü kaplayan Balkan yarımadası içine
Rumeli, doğudan Karadeniz ve Adalar şu ülkeleri almaktadır; Arnavutluk, Bulgaristan,
* Yayınlandığı yer; Vardar dergisi Sayı 40-41, 1997, Üsküp /Makedonya.
** Öğretim Elemanı, Ege Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Bölümü, Bornova İzmir-TÜRKİYE
e-mail: necaticayirli@gmail.com

66