Page 64 - Tarih Çevresi Dergisi - Mart Nisan Sayısı 2021

tarih çevresi

26
tesis edilmiştir . XVII. yüzyıl sonlarında, Avusturya’nın
Osmanlı karşısında etkili olması, XVIII.
Seyyahlar ve bazı araştırmacılar ya da
yüzyıldaki Arnavut saldırıları , asayişi
35
görev yapmış olan kimseler, Manastır’la ilgili
sağlamakla yükümlü olan Martolos 36 ve
olarak önemli bilgiler vermektedirler.
Pandorların 37 olumsuz tutumları nedeniyle
Promantariya De Kampis 1475 yılında kaleme
27
başkaldırı, eşkıyalık gibi hareketler yoğunluk
aldığı eserinde Manastır’ın döneminin en zengin
kazanmış bu da Manastırda asayişin
şehirlerinden biri olduğunu yazmaktadır. XVI.
bozulmasına neden olmuştur .
38
yüzyıl sonlarında (1591) Manastır’ın kalabalık
bir şehir olduğuna dikkat çeken A. Bernard, Arnavut zulmünden kaçan birçok Ulah
Manastırlıların buğday, arpa, pamuk ve deri (Vlah) 1769’da Kruşova ve Manastır’a
ticareti yaptıklarını, bedesten ve yerleşmiştir. Ulahların gelişiyle yün
kervansaraylarda ticari hayatın önemli bir dokumacılığı, kebecilik, kuyumculuk gibi
39
28
göstergesi olduğunu yazmaktadır . zanaatların gelişmesi hızlanmıştır .
XIV. yüzyılın ikinci yarısından sonra 1839 yılında Makedonya’nın orta kısmını
İspanya, Portekiz, Güney Fransa, İtalya ve oluşturan bir eyalete ve üçüncü orduya merkez
Sicilya’dan göç eden Yahudiler (Separidler- olan Manastır’a vali olarak Köse Ahmet Zeki
40
Sefaratlar), XV. yüzyılın sonlarına doğru Paşa atanmıştır . 1848 yılında inşa edilen 1892
Makedonya- ya da geliyorlar. Manastır’a yılında yatılı hale getirilen Askeri İdadiye 1896
gelişleri 1481-1528 arasıdır. Yahudilerin gelişi yılında Mustafa Kemal kaydını yaptırmıştır.
29
ticari hayatı önemli şekilde etkilemiştir . Stratejik önemi olan Manastırda
Türk Arnavut Bulgar, Rum, Ulah, Tanzimat’tan sonra Fransız, İngiliz, Avusturya,
Yahudi, Çingene ahalinin yaşadığı Manastır, İtalya, Sırbistan, Bulgaristan, Yunanistan ve
maden (krom, kükürt gibi), imalathane (sabun Romanya kendi çıkarlarını korumak için
41
atölyesi, kilim üretimi gibi), hayvancılık (koyun, konsolosluklar açmışlardır .
keçi gibi) zanaatçılık (çarıkçı, semerci gibi) XIX. yüzyılda meydana gelen yangın ,
42
açısından da önemlidir . . hastalık , doğal afet gibi bazı gelişmeler kentin
30
43
44
45
Ohri Başpiskoposu Atanasıus 1615 iktisadi hayatını olumsuz olarak etkilemiştir .
yılında Türklerin zulüm yaptıkları iddiasıyla dış XVIII. yüzyılda 10-12000 civarında
güçlerden yardım istemesi , 1638 yılında nüfusu olan Manastır’ın XIX. yüzyıldaki nüfusu
31
Konstantin adında bir haydudun huzuru 40-50.000, yüzyılın sonunda ise 100.000
bozması , 1677’de Babo lakaplı bir haydudun civarındadır .
32
46
Şıpka dağlarından inerek Bedesteni basması 33
1853’te tekrar düzenlenen Manastır
gibi olaylar Manastır’ın gelişimini olumsuz
Eyaleti 1867’de Selanik Eyaleti’ne bağlı bir
yönde etkileyen olaylardan sadece bir kaçıdır.
sancak haline getirilmiştir. 1873 yılında tekrar
Osmanlı yönetimi asayiş ve emniyeti vilayet haline getirilen bölge, Manastır, Serfice,
korumak için bazı tedbirler alıp görevliler Görice, Debre ve İlbasan (Elbasan) sancaklarına
atamıştır. 1682’de halkın silahsızlanması ve bölünmüş idi. Asıl Manastır ise, Merkez,
haydutların faaliyetlerini engellemek için Pirlepe, Kırcova, Ohri, Resne ve Florina
34
47
tedbirler alınmıştır . yerleşim birimlerine ayrılıyordu .

62