Page 65 - Tarih Çevresi Dergisi - Mart Nisan Sayısı 2021

tarih çevresi

1887 yılında Manastır vilayeti valiliğine önemlilerinden biri oldu. Adalet, hürriyet,
atanan Halil Rıfat Paşa, düzensizliğe son vermek eşitlik, kardeşlik fikirlerini savunan ittihatçılar
amacıyla on altı maddeden oluşan bir güvenlik Haziran 1908’de Manastır valisine ve
48
tüzüğünü yürürlüğe koymuştur. Tüzüğe göre, konsolosluklarına gönderdikleri beyannameler
köy komisyonları ve fahri birlikler oluşturularak ile Meşrutiyetin ilanıyla sorunların halledileceği
her türlü saldırıdan korunmaya çalışılmıştır . ifade edilmiştir. 23 Temmuz 1908’de Manastır
49
ve civarında yaygınlaşan mitingler ve çekilen
XIX. yüzyılda Manastır da Yahudi,
telgraflarla Kanun-i Esasinin yürürlüğe girmesi
Bulgar, Yunan, Rum, Aromen (Vlah) ve
53
sağlanmıştır .
Sırpların gruplaştıkları görülmektedir. Bunlar
kendi propagandalarını yayabilmek, taraf Balkan Savaşı’nda Sırp idaresine geçen
kazanabilmek için oluşturdukları eğitim Manastır, 1915’te bir süre Bulgarların eline
kurumlarını en iyi şekilde değerlendirmeye geçtiyse de 1916’da Fransız ve İngiliz
50
çalışmaktaydılar . kuvvetlerince geri alındı. I. Dünya Savaşı
sonunda, Yugoslav Krallığına terk edildi ve
Bu dönemde, Arnavut milliyetçilerinin de
Vardar eyaletine bağlı bir şehir oldu. II. Dünya
teşkilatlandıkları görülmektedir. Bunlar Kosova,
Savaşı’nda Alman işgaline uğrayan Manastır,
Manastır, Yunan ve İşkodra’nın birleştirilerek
Bulgaristan’a bırakıldıysa da, Almanların
Arnavut vilayeti oluşturmak
yenilgiye uğraması üzerine, bu defa Makedonya
51
düşüncesindeydiler .
Federal Cumhuriyeti’ne bağlı olarak,
54
Manastır da Rumeli (1874-77), Manastır Yugoslavya Cumhuriyeti’ne katılmıştır .
(1886-1912-Resmi) Neyyir-i Hakikat (1908-11,
Türk idaresinden çıktıktan sonraki
İttihat ve Terakkinin yayını) gibi dergiler
gelişmelerden olumsuz yönde etkilenen
yayınlanmıştır .
52
Manastır, bugün Makedonya’yı oluşturan
II. Abdülhamit idaresine karşı Manastır, şehirlerden biri olarak daha sakin bir şekilde
Rumeli’deki ihtilal merkezlerinin en varlığını sürdürmektedir.

63