Page 30 - Tarih Çevresi Dergisi - Mart Nisan Sayısı 2021

tarih çevresi

olan Yunanistan’a “Kurtuluş” vapuruyla yardım dönüşmesi için girişimlerini sürdürdü. 6 Ağustos
gönderildi. 1942 Ağustosunda “Dumlupınar” 1954’te taraflar antlaşmanın askeri bir ittifaka
gemisiyle son yardım malzemesi gönderildi. dönüşmesi için anlaştılar. II. Balkan Paktı’nın
örgütsel yapısı, 2 Mart 1955 tarihinde Ankara’da
II. Dünya Savaşından sonra Batı
imzalanan “Balkanlar Danışma Meclisi”
dünyası ile yüzyılların çelişki ve savaşını,
kurulmasına dair antlaşma ile tamamlanmış
Türkiye açısından, yerini uyum ve anlaşmaya oldu. Bu pakt 1960 yılına değin geçerliliğini
bıraktı. II. Dünya Savaşı ve sonrasındaki olaylar,
korudu, zira bu tarihler arasında Yugoslav –
Sovyet nüfusunun Balkanlara sarkmasına yol
Sovyet yakınlaşması, Kıbrıs meselesi nedeniyle
açtı. Yani Komünizm, Türkiye ve Yunanistan
dışında tüm Balkan devletlerini etkiledi. Türk – Yunan ilişkilerinin bozulmaya başlaması
gibi gelişmeler bu paktın sona ermesine neden
Uluslararası sistemin “iki kutuplu” bir yapıya
oldu.
dönüşmesi ile Türkiye Soğuk Savaş’ın tam
ortasında yer aldı. 1947 Martından itibaren Savaş sonrasındaki dönemde Bulgar
(Truman doktrini) Türkiye, Batının en sağlam yönetimi, cami ve okulların kapatılması,
müttefiki haline geldi. tedrisatın birleştirilmesi, topraklarının
kolektifleştirilmesi gibi uygulamalarda bulundu.
1945’te Federal Yugoslavya’nın
dâhilinde özerk Makedon Devletinin Dobruca’daki Türk köylülerinin topraklarını
müsadere etmek niyetinde olan Bulgar
kurulmasıyla ilgili gelişmelere Türkiye,
hükümeti, 250.000 Türk’ün göç edebileceğini
Yugoslavya’nın lehinde bir tutum sergiledi.
Türkiye, Sovyet himayesinde Bulgaristan’ın Türkiye’ye bildirdi. Türk yetkililer komünist
Yugoslav federasyonuna planlanmış şekilde ajanları tespit edebilmek için süre istediler.
girmesi ihtimalinden kaygı duymaktaydı. Ayrıca göçün ekonomik olarak ta Türkiye’yi
Sovyetler, Yugoslav – Bulgaristan zora sokacağı da belirtildi. Bu gelişmeler bir süre
federasyonunun kurulması için baskı yapıyordu. gerginliğe yol açmışsa da, Aralık 1950’de
Böylece Bolşevizasyonunu yaymaya Bulgarlar Türk isteklerini kabul ettiler. Ancak,
çalışıyordu. Tito Sovyetlerin baskısına boyun Bulgaristan’daki Türklere yönelik olumsuz
eğmedi. Türkiye’nin Makedonya ile ilgili uygulamalar devam etti. Ocak 1952’de A.B.D.
gelişmelerdeki tutumu Türkiye – Yugoslavya ve İngiliz ajanlarının Türkiye’yi üs olarak
arasında toplumsal, siyasi, askeri vd. alanlarda kullandıkları iddiasıyla Ankara’yı protesto eden
işbirliğini getirdi. Bulgaristan, ardından Türkiye’nin NATO’ya
girişini de protesto etti. Bulgaristan yılsonuna
II. Dünya savaşından sonra, Türkiye
doğru Türklere yönelik olumlu uygulamalarda
Balkan işbirliğini yeniden canlandırma bulunmaya başladı. Türk tiyatrolarının temsil
girişimlerinde bulundu. Bu girişimlerde,
vermeye başlaması, Sofya üniversitesinde tarih,
ABD’nin aynı yöndeki önerisinin de rolü vardır.
edebiyat ve felsefe ile ilgili Türkçe derslerinin
28 Şubat 1953’te Türkiye, Yunanistan ve verilmesi bu uygulamalara örnek verilebilir.
Yugoslavya arasında, Ankara Dostluk ve
işbirliği antlaşması imza edildi. Romanya, 1960’lı yıllarda Türk- Bulgar
Bulgaristan ve Arnavutluk, Sovyetlerle olan ilişkilerinde hareketlilik görülür. Mayıs
ilişkilerinden dolayı bu antlaşmaya 1967’deki Bulgaristan ziyareti sonunda ortak bir
yanaşmadılar. Türkiye antlaşmanın ittifaka bildiri yayınlandı. Kıbrıs konusuna değinilen bu

28