Page 34 - Tarih Çevresi Dergisi - Mart Nisan Sayısı 2021

tarih çevresi

çökmesi sonrasındaki gelişmeler Yugoslavya’da toplantıda, Karadeniz havzasının bir barış, refah
etkisini gösterdi. Çok partili hayata geçiş bunun ve istikrar bölgesine dönüştürülmesini
en açık örneğidir. Çok partili hayatta üstünlük amaçlayan Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ)
milliyetçilerin elindeydi. Slovenya ve düşüncesinin ortaya attı.
Hırvatistan’ın bağımsızlıklarını ilan etmeleri,
KEİ’nin resmen işlerlik kazanması 25
Makedonya ve Bosna – Hersek’in de buna
Haziran 1992’de Türkiye, Bulgaristan,
katılmaları bölgedeki gerginliği tırmandırdı. Bu
Romanya, Moldavya, Arnavutluk, Yunanistan,
süreç içerisinde Türkiye, Yugoslavya’daki yeni
Rusya, Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan ve
düzenin barışçıl bir biçimde gerçekleştirilmesi
Ukrayna’nın bu doğrultudaki bildirgeyi
için yoğun bir çaba harcadı. Ancak her şeye
imzalamaları ile gerçekleşti.
rağmen dağılmanın ve savaşın önü alınamadı.
Şubat 1992’de Türkiye; Slovenya,
Bu yeni dönemde, Bosna’daki
Hırvatistan, Makedonya ve Bosna-Hersek’i
gelişmelerden dolayı Yugoslavya ile ilişkiler
tanıdığını açıkladı. Ardından Romanya,
gerginleşti. Türkiye, gerek İslam dünyasını
Bulgaristan, Arnavutluk ve yeni kurulan
gerekse Avrupa’yı Bosna’ya müdahale için
devletlerle birçok alanda antlaşmalar yapıldı.
harekete geçirmeye ve bölgede Barış Gücü’nü
Terör konusunda Romanya ile yapılan antlaşma
oluşturulmasını sağlamaya çalıştı.
(Nisan 1992), Arnavutluk ile imzalanan
Balkanlarda bir diğer değişim savunma işbirliği antlaşması (Temmuz 1992),
Bulgaristan, Romanya ve Arnavutluk’ta yaşandı. Bosna-Hersek ile yapılan askeri eğitim ve
Romanya ve Bulgaristan’da demokrasi işbirliği antlaşması (Ekim 1996), Makedonya ile
hareketleri olurken, Arnavutluk’ta komünist yapılan sosyal güvenlik sözleşmesi (Temmuz
rejime ılımlı bir hava getiren yönetim işbaşına 1998) bunlardan sadece bir kaçıdır.
geldi. Bulgaristan’daki bir diğer gelişme de
Bu antlaşmalar içerisinde belki de en
Türklerin kurduğu “Hak ve Özgürlükler
önemlisi Bulgaristan, Arnavutluk hatta
Hareketi”dir.
İtalya’nın da desteklediği, Türkiye ile
Yeni gelişmeleri dikkatle izleyen Makedonya arasındaki görüşmelerde karara
Türkiye, ilgili ülkelerin yetkilileriyle varılan ‘‘Batı-Doğu ’’ ulaşım projesidir. Bu
görüşmelerde bulundu. Yugoslav Devlet proje ile batı-doğu arasında bir demiryolu ve
Başkanının, Bosna-Hersek Cumhurbaşkanının, karayolu bağlantısı kurulmak istenmektedir.
Durres-Üsküp-Sofya-İstanbul güzergâhındaki bu
Makedonya Cumhurbaşkanının Ankara’yı
ziyaret etmelerini, destek aramalarını; Türk koridor dört ayrı proje olarak düşünülmektedir.
İktisadi ve ticari işbirliğini sağlayacağına
yetkililerinin de ilgili ülkeleri ziyaret etmelerini
örnek olarak verebiliriz. inanılan bu projenin tamamlanması halinde,
bölgedeki barış ve istikrarın da sağlanabileceği
Bu dönemde, ekonomik işbirliğini ve düşünülmektedir. Mayıs 1993’te Ohrid’de
karşılıklı dayanışmayı desteklemek yoluyla yapılan toplantıda mutabakatına varılan projenin
bölgesel istikrara katkıda bulunmak, Türk dış 2010 yılında tamamlanması düşünülmekteydi.
politikasının temel amaçlarından biri durumuna Ancak siyasi ve iktisadi nedenlerden dolayı
geldi. Bu bağlamda Türkiye, 19–21 Aralık 1990 ilerleme kaydedilemedi. Temennimiz bölge için
tarihinde Ankara da düzenlenen uluslararası bir siyasi, iktisadi, askeri ve sair açıdan önem arz

32