Page 157 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi tarih çevresi

ama bunu kendilerinin kabul etmediğini bendeniz bu efendilerin mesaisini takdir istikrazlara başvurmadan yapılmasının uygun Mahir Said Bey’in Meclisteki

söylemektedir. Sebep olarak da bu seneki etmiyorum değil, bilakis ziyade görüyorum olduğu konusundaki görüşlerini açıklamıştır. 85 konuşmaları çoğu zaman büyük bir coşku ve
bütçenin uygun olmadığını, zam tekliflerinin bir veyahut beraber görüyoruz, Fakat bu, vehleten Meclis bu konu ile ilgili olarak uzun uzun alkışlarla dinlenmiştir. Bu konuşmalardan birini
iki tekliften ibaret olmadığını, bütçeyi tamamen olmaz. Mecdi Efendi Hazretleri! Niçin müzakerelerde bulunmuştur. Her bir mebus de yine gelir ve giderler ile ilgili yaptığı bir
değiştirdiğini, maaş kısmını ise baştanbaşa tadil Encümende teklif etmediniz?” 84 Diyerek farklı örnekler ile düşüncelerini açıklamıştır. konuşmasıdır. Sait Bey, alkışlar alan bu

ettiğini ifade ediyor. 28.000 liralık fazla bir zam devamında “Efendim, biraz daha izah edeyim. Hararetli sayılabilecek tartışmalardan sonra konuşmasında “bütçenin denkliğini, ya gelirin
teklifi, bütçeyi beşte bir oranında değiştiriyor. Bu teklif, bu efendilerin bugünlerde şifahen ve Kütahya Mebusu Hasan Tahsin konu ile ilgili artmasıyla yahut masrafların azaltılmasıyla olur.
Bu durum da bütçenin yeniden tanzimi demektir. tahriren vuku bulan müracaatları üzerine olarak iki ayrı önerge vermiştir. Önergelerin En ziyade, masrafın azaltılmasıyla olur. Çünkü
Duyun-ı Umumiye bütçesine 45 milyon kuruş, yapılmıştır ve böyle müracaat katiyen vaki oyamaya alınmış ancak kabul edilmemiştir. Kuvvei İcraiyyenin (yürütmenin) gösterdiği
hanedan Bütçesine 960.000 kuruş, imalat-ı olmamalıdır. Bu, usule muhaliftir. Şahsî, zati Sonuçta yine Mahir Said Bey’in teklifi kabul varidat fazlalıklarını o kadar mümkünülhusûl
Harbiye Bütçesine 216.119, 5.845.858 kuruş müracaatlar üzerine biz burada zam icra edilmiştir. 86 görmüyorlar, hakları da var. Belki de

ilave olduğunu söylüyor. 82 edemeyiz.” sözleriyle tartışmalara neden olmuş, mümkünülhusûl olmayacaktır. Tasarruf yapalım,
Mahir Said Bey’in zam verme
sonuçta gelecek seneye bırakılmıştır. fakat ne çare ki, bütçe bize geç geldiği için bu
Darülaceze’ye para verilmesi konusu konusundaki cimriliği ve ketumluğu malumdur.
tasarrufu biz yapamayacağız diyorlar. Biz bu
Mecliste tartışılırken “Reis beyefendi, rica Samsun-Sivas demiryolunun bilumum Fakat Askeri Harcırah Kanunu dolayısıyla söz
sefer, tasarrufu gösteriyoruz, hem 600 bin lira
ederim, biz bu gibi hayır işleri için pek ziyade masarifinin avans suretiyle Hazine-i Maliyeden aldığında Lütfi Paşa’nın zam verilmemesi
raddesinde bir tasarruf gösteriyoruz. Sonra, bu
galeyana geliyoruz. Bunlar, çok hissiyatımıza tesviyesi hakkında kanun Lâyihası konusundaki fikirleri de hoşuna gitmiştir. Ancak
husustaki müşkülatı izale ediyoruz, ondan sonra
dokunuyor. Bütçeyi çok kabartıyoruz. Hepimiz münasebetiyle söz alan Mahir Said Bey, kanun burada lüzumlu olduğu zaman da zam
Ayanı Kiram, olmaz diyorlar. Bendeniz, bu
buraya verelim, şuraya verelim diyoruz. layihasının okutulmasından sonra söz verilerek yapılmalıdır fikrini de ilave etmektedir.
vaziyeti anlamıyorum. Maaş hususundaki bu
Hazineyi sahipsiz bir bütçe, sahipsiz bir hazine izahat istenmiştir. Çok uzun bir konuşma yapan Gümüşhane Mebusu Lütfi Paşa’nın “—
ısrarı, bu Tekaüt Kanunlarına verdikleri
83
gibi görüyorum.” Diyerek hissiyatla değil daha Said Bey bu hattın son derece gerekli olduğunu, Bütçemiz müsait değil bizim, tenkis varsa onu
ehemmiyeti katiyen anlamıyorum, siz
gerçekçi davranılması gerektiğini ifade Nafıa Nezaretinden malumat istediklerini ifade söyleyin, kabul edelim. Yoksa zam filan
anlıyorsanız söyleyin. Her halde Ferit Beyin
etmektedir. Ancak diğer mebusların etmektedir. Bu hat için önce dar olarak söylemeyin. Zammı katiyen kabul etmiyoruz.”
dediği gibi, katiyen Encümen namına
Darülaceze’nin tahsisatının artırılması hesaplanıp sarf edilecek para 2 milyon 400 bin Sözleri üzerine Mahir Sait Bey “ — Paşa
söylüyorum, bu takarrür etmiştir. Bunda hiç
konusunda birçoğunun hem fikir olduğunu olarak düşünülmüştür. Fakat hattın önemi göz Hazretleri bilhassa Muvazene Encümeni namına
tereddüde, işti baha, hiçbir şeye mahal yoktur.
görüyoruz. Meclisteki Zabıt kâtiplerine zam önüne alındığında geniş yapılmasına karar bu teklifinize teşekkür ederim. Keşke böyle
Biz bunu tahtı karara almadıkça, katiyen
verilmesini gündeme getiren Mebuslara çıkışan verilmiş ve maliyet 3 milyon küsur lira olarak fikirler çoğalsa; fakat aynı zamanda Muvazene
dağıtmayacağız.
mahir Said Bey, şu sözleriyle zam konularında çıkarılmıştır. Elimizde bulunan cetvelde 1327 Encümeni, tasarruf yapacağız, bütçe açığını
hassasiyetini dile getiriyordu. “ Efendim, biraz senesinde (240.000), 1328 senesinde kapatacağız diyerek, lazımı da reddetmek (Alkış) Eğer biz bir Millet Meclisi isek,

daha tafsilât vereyim. Bunu bir defa ayırmak (840.000),1329 senesinde (931.000) ve 1330 taraftarı değildir. Efendim, bir haksızlığı ortadan Milletin Hazinesine sahip isek, Millet, bize
icap eder. Meclis-i Has’taki Zabıt Kâtiplerinde senesinde (1.090.000) lira sarf edilmek üzere bir kaldırmak için, senevî elli, altmış bin lira bir mukadderatı üzerinde salahiyeti vermiş ise,
başka şeyler de aranır zannederim. Oraya (600), taksim yapılmıştır. Encümen bu rakamları tabi masraf ihtiyarını bu millet çok görmez. Bunu bizim arzumuz budur. Hükümete, şu masrafı şu
dairede yapın diyoruz, onlar o dairede sarfiyata
(800), (1.000) kuruşa efendi almazlar. Bu tetkik edemez. Ancak bu hattın yapılmasının da rica ederim, alelusul müzakere edelim de
usulden değildir. Oraya başka evsafta efendiler önemi büyüktür. Bu nedenle bunun kabul çıkarıverelim.” Sözleriyle bu zamma olumlu bir mecburdurlar. (Alkış)” 88
ararlar, ona 2.500 -3.000 kuruş verirler. Şimdi edilmesini ve bir an evvel inşasına başlanmasını, görüş bildirmiştir. 87 Emekli maaşlarının çok fazla olduğunu

154 155