Page 158 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi tarih çevresi

da söyleyen Sait Bey’in bu konu ile ilgili olarak doğdu. Babası Hacı Halil Efendi’dir. 1931’de vefat etti. Evli ve üç çocuk babası idi. Efendi, İzmir Mebusu Seyit Bey ve Aristidi

sözleri şöyledir. “Biz Muvazene Encümeninde İlköğrenimini köyünde, orta öğrenimini de Mecliste “ Hacı Mustafa Efendi” olarak anılırdı Paşa, Halep mebusu Nafi Paşa, Biga Mebusu
bulunmak sıfatıyla bu memleketin umur-u Bala’da tamamladı. Daha sonra Konya ve “Beynam” soyadını almıştır. 90 Arif İsmet Bey, Karesi Reisi Şefik Bey, Bursa
maliyesiyle bir parça ziyadece uğraştık ve size medreselerinde öğrenim görerek müderrislik Mebusu Sabri Efendi katılmıştır. Konu ile ilgili
Hacı Mustafa Efendinin Meclise üç
arz ettik ki, bu maaş, hakikaten, değil bu icazeti aldı. Öğrenimi sonrasında Ankara- önerge, iki gensoru ve 36 kez çeşitli konularda olarak İstanbul Mebusu Mehmet Asım Bey bazı
memleketin bütçesi için, diğer memleketlerin Kocabey Medresesi’nde müderris olarak göreve noktalara dikkat çekmektedir. Şer’an idamı
söz aldığı görülmektedir. Meclise verdiği
bütçesi için bile çoktur. Hiçbir devlette, başladı. Bu görevde iken, II. Meşrutiyet’in gerçekleştirilmesi gereken kişiler olduğu halde
önergelerden birisi, asi ve taşkınlara sebebiyet
Almanya da dâhil olduğu halde, bu derece tekaüt ilanından (1908) sonra toplanan Osmanlı bunun yapılmadığı ifade ediliyor. Bazı şahısların
verecek derecede azgın akan akarsulara karşı
maaşı verildiğini görmedik. İtalya, Fransa Mebusan Meclisi’ne 17 Mayıs 1908’de Ankara işlediği öyle suçlar vardır ki, bu suçların şeri
tedbir alınması ve bazı nehirlerle Yeşilırmak’ta
kanunlarını getirdik, bunlar üzerinde tetkikat Milletvekili seçildi. Sonraki Dönemde yeniden hükümlere uygun olarak idam edilmesi
Kazabad ovasına kanal yapılması suretiyle
yaptık, o suretle tadil ettik. Bu tadilimiz beş milletvekili olarak yasama görevini 5 Ağustos gerekiyor. Böyle bir durumda şeri hükümlere
taşkınlıkların önlenmesi konusunda verdiği
günlük, on günlük bir şey değildir. Bu bütçe ile 1912’de Meclisin feshine kadar sürdürdü. göre yargılama yapılmadığında idam cezası da
önergedir. Önerge kabul edilmemiştir. Önerge
91
uğraşmaya başladığımız günden itibaren, nerede Milletvekilliği sona erince Ankara’ya uygulanamıyor. Cinayet mahkemelerinde
reddedilmiştir. Fakat Hacı Mustafa Efendi’nin
bir tasarruf, nerede bir israfı izale edecek şeyler müderrislik görevine döndü. Milli Mücadele’ye kanuna uygun olarak yargılananların affı da
27 Ocak 1909 tarihinde vermiş olduğu bu
varsa, onlarla tevaggul ettik ve bu tadilimizi o Kuvayı Milliyecilerin yanında olarak Müdafaa- ancak Padişah’a ve onun icrasına kalıyor.
önerge, daha sonra Mecliste görüşülmüş ve
suretle yaptık. Binaenaleyh, bu cihet bir defa i Hukuk Cemiyeti’nde çalıştı. TBMM 1. Dönemi Cinayet Mahkemelerinde yargılananların
“Ameliyatı İskaiye İşletme Kanunu Muvakkatı”
böyle bir lahzanın içinde, bilatetkik yapılmış için yapılan seçimde Ankara Milletvekili
adı altında dört fasıl,39 madde halinde 1 Şubat idamına hüküm verildikten sonra kişilerin şeri
değildir. Hatta şurasını da diyebilirim ki, bu seçilerek 23 Nisan 1920’de Meclisin açılışında mahkemelere başvurma hakları vardır. Ama
92
tadilimizden suret-i gayr-i resmiyyede Askerî hazır bulundu. Mecliste İrşad, Şeriye ve Evkaf 1911 kabul edilmiştir. Diğer bir önerge ise, halkımızın çoğu bunu bilmez demektedir. 95
Encümeni Azası arkadaşlarımızdan bazıları da komisyonlarında görev aldı. Sakarya Savaşı Hürriyetin ilanını fırsat bilen muzır şahısların Konya Mebusu Mehmet Vehbi Efendi,
vakıf olmuşlardı. Bunu da ayrıca arz sırasında Batı Cephesi’nde askerin moralini tecavüzlerinin artmakta olduğu, bunu önlemek Konya’da şeri mahkemeler tarafından hükmü
ediyorum.” 89 yüksek tutmaya memur edilen kurulda (İrşad için her vilayette bu gibilerden bir kaçının idamı verilmiş bazı idam davalarının uygulanmadığını
93
Heyeti) görev yaptı. 20 Kasım 1922’de yeni lüzumuna dair takrirdir. Bu önerge Mecliste
HACI MUSTAFA EFENDİ belirtiyor.
seçilen Halife Abdülmecit Efendi’ye kutsal uzun uzun tartışılmıştır. Kırkkilise Mebusu
(BEYNAMLI)
emanetleri teslim eden ve TBMM adına görevini Mustafa Arif Bey, Bu takririn nazarı dikkate İzmir Mebusu Seyit Bey, Kuvvei İcra
Hacı Mustafa Efendi de Mecliste Mahir alınmaması gerektiğini ifade etmiştir. Böyle bir iyenin (yürütmenin ) idam cezasını icra etmesi
kutlayan heyette yer aldı. Meclis kürsüsünden
Said Bey’den sonra en fazla etkinliği olan bir hükmü verecek makamın mahkemeler olduğunu için teklif verilecek olursa, Meclis-i Mebusan
çeşitli konularda ikisi gizli oturumda 50
mebustur. Hacı Mustafa Efendi’nin biyografisi konuşma yaptı. Beş soru, iki gensoru önergesi söylemiştir. Bu tartışmaya Saruhan Mebusu vazifesini aşmış olur. Ancak bilinen odur ki,
94
hakkında kısa bir bilgi verildikten sonra Mecliste
ve bir kanun önerisi verdi. Milletvekilliği sona Sait Bey’de katılmıştır. Mustafa Arif Bey’in verilen idam cezaları da uygulanmamaktadır.
dile getirdiği konular üzerinde durulacaktır.
erince 1 Kasım 1923’te Ankara Darülhilafe sözlerine katılmıştır. Tartışmalara Dersim İzmir Mebusu da İzmir ve havalisinde bu
Hacı Mustafa Efendi (Soyadı Medresesi’ne müderris olarak atandı. Mebusu Lütfi Fikri Bey, Erzincan Mebusu Ömer konudan pek bir muzdarip olduklarını ifade
Kanunu’ndan sonra Hacı Mustafa Beynam) Medreselerin kaldırılması üzerine 14 Eylül Fevzi Efendi, Antalya Mebusu Hamdi Efendi, ederek, idam cezalarının uygulanması
Osmanlı Mebus an’ında ve TBMM 1. Dönem’de 1925’te Ankara Vaizliğine getirildi. 16 Aralık Konya Mebusu Mehmet Vehbi Efendi, gerektiğini şiddetle vurguluyor. İzmir de hemen

Ankara milletvekilliği yapmış bir din 1926’da Diyanet İşleri Başkanlığı Müşavere Diyarbakır Mebusu Arif Bey, Tokat Mebusu hemen 1000 kişi hakkında idam cezası olduğu
adamıdır.1866’da Ankara-Bala İlçesi’nde Heyeti Azası oldu. Bu görevde iken, 25 Ekim İsmail Paşa, İstanbul Mebusu Mehmet Asım halde uygulanmadığını söylüyor. Sözlerini de

156 157