Page 32 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

ve Katip haricinden ise de münasebeti dolayısıyla “ebniye-i hassa müdürü” efendi ile “kurşuncu
başının” dahi bu meclisde bulunması uygun olacaktır. Ancak bu görevlilerin her an meşguliyetleri
bulunacağından haftada iki gün olmasa bile en azından haftanın bir günü (örneğin Perşembe günleri)
mecliste bulunmaları yolsuzlukları azaltacaktır. Hatta bu adı geçen memurların maaşları hususunda bu
toplantılara katılmalarından dolayı yeniden tertip ve düzenlenmesi uygun olacaktır29.

b) Bu işleri yapan su-yolcularının maaşları da yeniden düzenlenmelidir31. XIX. Yüzyıldan sonra
gerek su-yolcu sayısındaki artış gerekse ücretlerin yetersizliği, su-yolculuk kurumunda bozulmalara
yol açmıştır. Su-yolcuların halktan para toplayabilmek için bizzat kendilerinin su yollarını bozdukları
gibi iddialara bile rastlanıyordu. 1826 tarihli “ihtisap ağalığı nizamnamesi”nde, su-yolcuların su-yol-
larını bozarak halka zulüm ettiğinden, su nazırlarının bunlara göz yumduğundan, gereğinden fazla
su-yolcuların başka işlere yerleştirilmesinden söz edilmektedir32. İzmir’de “Damlacık Pınarı” suyu
mevcuttu. Fakat zamanla bu suların yolları bozulmuş ve künkleri kırılmış olduğundan su telefatı çok
oluyordu. menba’larından itibaren bağlı bulundukları çeşmelere eskisi gibi çok su ulaştırılamıyordu.
Diğer taraftan şehrin nüfusu günden güne arttığı için mevcut sular kafi gelmiyordu. Halk mevcut
vakıf su-yolcularının “Künkler kırıldı, yollar bozuldu” diye sık sık kendilerinden toplamış oldukları
paralardan artık bıkıp usanmışlardı . Hatta İzmir’de yayımlanan 1893 tarihli hizmet gazetesinde de,
Namazgah mahallesinde hane sahiplerinden tamir parası almak düşüncesiyle, su mecralarının su-yol-
cular tarafından tıkandığı iddia edilmekteydi33. Bu nedenle su-yolcuların maaşları ve sayıları düzen-
lenmeliydi. Örneğin Beykoz civarında iş yapan 16 nefer memura, her suyu olan mahallelerin toplamın-
dan 4.150 kuruş toplam maaş ödenmektedir. Her bir kişiye 250 kuruş maaş tahsis olunmuş ise de, bu
toplanacak para önceden öngörülendir. Oysa bazı konak ve benzeri meskenlerden bu para toplanama-
mıştır. Tahsili mümkün olmayan 650 kuruş alınamadığı için geriye toplan 3.500 kuruşun, 2.470 kuruşu
aşağıdaki 12 memuru dağıtılmıştır.

32